Thuốc ngừa thai thay đổi con người bạn như thế nào

Cách chúng ta nhận thức về thế giới, hình thành ký ức và trải nghiệm sự hài lòng về cơ bản xác định cách chúng ta sống và con người chúng ta. Các nghiên cứu khoa học gần đây và những lời tự thuật đang lan rộng hiện nay cho thấy phương pháp tránh thai nội tiết tố, bao gồm viên thuốc tránh thai, ảnh hưởng sâu sắc đến các vấn đề trên bằng cách thay đổi cấu trúc của bộ não và các chất hóa học thần kinh (neurochemistry) của con người.

Phương pháp tránh thai nội tiết tố (HC) từ lâu đã được coi là một lựa chọn tương đối an toàn và hiệu quả cho những phụ nữ muốn tránh thai kể từ những năm 1960. Phương pháp này cũng đã được kê toa cho nhiều tình trạng bệnh khác nhau, từ mụn trứng cá đến hội chứng buồng trứng đa nang.

Khoảng 80% phụ nữ sử dụng một số phương pháp tránh thai nội tiết tố vào một thời điểm nào đó trong cuộc đời—phổ biến nhất dưới dạng các viên thuốc tránh thai. Tuy nhiên, nghiên cứu khoa học gần đây cho thấy những viên thuốc này làm giảm phản ứng căng thẳng của phụ nữ, ảnh hưởng đến cách mà họ hình thành kí ức và thậm chí thay đổi người mà họ bị thu hút.

Thuốc tránh thai và các phương pháp tránh thai nội tiết tố khác hoạt động như thế nào

Trong chu kỳ tự nhiên của phụ nữ, hai tuần đầu tiên của chu kỳ buồng trứng được gọi là giai đoạn nang trứng, giai đoạn này kết thúc bằng sự gia tăng mạnh mẽ lượng estrogen – vốn không phải là một loại hormone – mà là một nhóm các hormone sinh dục. Vào khoảng ngày thứ 14, buồng trứng phóng thích ra một trứng, được gọi là sự rụng trứng.

Giai đoạn tiếp theo được gọi là giai đoạn hoàng thể và được đánh dấu bằng sự gia tăng hormone progesterone. Khi không có sự thụ tinh, kinh nguyệt xảy ra và nồng độ của hai hormone này trở lại mức cơ bản. Chu kỳ bắt đầu lại, thường kéo dài tổng cộng khoảng 28 ngày.

Phương pháp tránh thai nội tiết tố hoạt động bằng cách liên tục tiết ra các hormone nhân tạo vào cơ thể, hoặc ở dạng thuốc viên, thuốc chích hay vòng tránh thai (IUD). Đó là estrogen tổng hợp, progesterone tổng hợp hoặc kết hợp cả hai. Điều này khiến buồng trứng ngừng tiết ra các hormone tự nhiên. Nồng độ hormone không thay đổi, thay vì tăng giảm như trong chu kỳ tự nhiên.

Sự thu hút, nhận thức và trí nhớ

Cô Jasmyne Theodora là một nhà sáng tạo nội dung chuyên về nữ tính trong văn hoá truyền thống đã bắt đầu sử dụng vòng tránh thai Mirena khi mới 17 tuổi. Hiện ở tuổi 23 tuổi, cô giải thích lý do mình bắt đầu sử dụng thiết bị này là vì chu kỳ của cô không đều và trong kỳ kinh nguyệt cô rất khó chịu. Mặc dù vòng tránh thai chứa nội tiết nhưng không có tuần kiểm soát như thuốc tránh thai nên cô đã bị mất kinh nguyệt hoàn toàn.

Tuy nhiên, khi bắt đầu tìm hiểu xem làm thế nào mà chu kỳ kinh nguyệt lại là một dấu hiệu rõ ràng về sức khỏe tổng thể, cô đã đặt câu hỏi về quyết định sử dụng phương pháp tránh thai nội tiết tố của mình và bắt đầu nghiên cứu.

Cô Theodora nói với thời báo The Epoch Times rằng, “Thay vì hoàn toàn chấm dứt kinh nguyệt, tôi muốn tìm hiểu nguyên nhân thật sự của việc tại sao có kinh nguyệt lại khó chịu như vậy bởi vì đây thực sự không nên là khoảng thời gian kinh khủng đối với phụ nữ.”

Cô đã công bố một video phân tích chi tiết nhấn mạnh tác động của phương pháp tránh thai bằng nội tiết tố, bao gồm cả nghiên cứu về cách khiến ảnh hưởng đến sự thu hút. Những nghiên cứu này được xây dựng dựa trên nghiên cứu trước đó vốn đã phát hiện ra rằng sự tăng giảm các hormone trong suốt chu kỳ buồng trứng tạo ra sự dao động trong sở thích tình dục ở phụ nữ, theo một nghiên cứu năm 2008 được công bố trên tập san Hormone và Hành vi.

Các nhà nghiên cứu phát hiện rằng khi lượng estrogen tăng vọt trong chu kỳ này, phụ nữ thích khuôn mặt của những người đàn ông có lượng testosterone (hormone sinh dục nam) cao hơn.

Một nghiên cứu trên tập san Thần kinh nội tiết (Psychoneuroendocrinology) từ năm 2013 cho thấy, so với phụ nữ với chu kỳ tự nhiên thì những phụ nữ bắt đầu dùng thuốc tránh thai đã giảm sở thích đối với vẻ nam tính trên khuôn mặt nam giới.

Theo một nghiên cứu được công bố trên Kỷ yếu B của Hiệp hội Hoàng gia năm 2011, những phụ nữ chọn bạn tình khi đang uống thuốc có mức độ hài lòng tình dục thấp hơn và có nhiều khả năng chủ động chia tay. Tuy nhiên, họ cũng có xu hướng hài lòng hơn với khả năng cung cấp vật chất của đối phương, có mối quan hệ lâu dài hơn và về tổng thể, ít có khả năng chia tay hơn.

Ngoài ra, một nghiên cứu năm 2008 từ cùng tập san trên cho thấy phụ nữ đang uống thuốc tránh thai có nhiều khả năng chọn bạn tình có mùi giống họ về mặt di truyền.

Cô Theodora đã chia sẻ sự thay đổi của bản thân trong sở thích chọn bạn tình.

Cô bộc bạch, “Khi tôi đặt vòng tránh thai, những người đàn ông tôi hẹn hò hầu hết đều thấp hơn tôi. Họ rất dễ chịu, là những chàng trai rất tốt. Khi tôi tháo vòng tránh thai, tôi bị một kiểu đàn ông hoàn toàn khác thu hút.”

Trước khi đặt vòng tránh thai, cô cho biết mình có xu hướng bị những người đàn ông cao lớn và nam tính hơn thu hút. Sau khi dừng đặt vòng vào năm 2021, cô thấy mình quay lại sở thích này trong việc hẹn hò và kết hôn với chồng mình.

Cô Theodora cũng nhận thấy rằng sau khi ngừng sử dụng phương pháp tránh thai nội tiết tố, cô cảm thấy sảng khoái hơn.

“Tôi cảm thấy mình có thêm một chút động lực cho cuộc sống. Tôi đã không nhận ra rằng mình hơi ‘lãnh đạm’ cho đến khi thoát khỏi tình trạng đó… Tôi đã nhiệt tình hơn với mọi thứ.”

Cô Theodora cho rằng sức sống mới này là nhờ sự tái cân bằng của trục hạ đồi-tuyến yên-thượng thận (HPA) của mình. Khi chúng ta gặp căng thẳng, hệ thống này sẽ kích hoạt và hormone phổ biến cortisol được tiết ra. Nghiên cứu được công bố trên tập san Thần kinh nội tiết năm 1995 đã chỉ ra rằng những người sử dụng thuốc tránh thai dạng uống cho thấy phản ứng cortisol bị giảm sút đối với các tác nhân gây căng thẳng. Kể từ đó, mô hình phản ứng cortisol giảm này đã được lặp lại trong một số nghiên cứu.

Từ lăng kính hóa học, việc thiếu phản ứng cortisol này có thể được hiểu là giảm căng thẳng đối với một vấn đề nào đó, là điều mà một số người thậm chí có thể coi là kết quả tích cực, tuy nhiên điều này có thể không đúng.

Như giáo sư Sarah E. Hill là nhà tâm lý học nghiên cứu từng đoạt giải thưởng và là giáo sư với chuyên môn về phụ nữ, sức khỏe và tâm lý tình dục, đồng thời là tác giả của cuốn sách năm 2009 “Đây Là Bộ Não Của Bạn Trong Giai Đoạn Ngừa Thai” đã viết như sau,

“… Mô hình chức năng trục hạ đồi-tuyến yên-thượng thận của phụ nữ uống thuốc tránh thai trông giống một cách khó tin với mô hình của một người bị căng thẳng kinh niên, cho thấy rằng thuốc tránh thai thực sự có thể khiến trục hạ đồi-tuyến yên-thượng thận hoạt động quá mức, đòi hỏi cần phải có hành động phối hợp để tự giảm đi.”

Khi xem xét bốn dấu hiệu sinh học của việc tiếp xúc với căng thẳng mạn tính, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng người dùng phương pháp tránh thai nội tiết tố có cả bốn dấu hiệu này, bao gồm cả việc giảm thể tích vùng hồi hải mã, vốn là một phần chính của bộ não liên quan đến trí nhớ và định hướng không gian, như được công bố trên Báo cáo khoa học của Nature năm 2017.

Căng thẳng thường mang ý nghĩa tiêu cực, nhưng theo một nghiên cứu năm 2012 trên tập san Khoa học thần kinh thì căng thẳng thực sự đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp chúng ta vượt qua trở ngại; xác định các cơ hội xã hội, theo một nghiên cứu được công bố vào năm 2011 trên tập san Khoa học thần kinh & Đánh giá hành vi sinh học; và thậm chí thúc đẩy sự hấp dẫn tình dục, theo một nghiên cứu được công bố trên tập san Hormone và Hành vi vào năm 2019.

Bà Hill viết rằng nếu không có phản ứng tích cực với căng thẳng thì “điều đó có thể khiến bộ não của phụ nữ tin rằng họ đang sống trong một thế giới nhàm chán, thiếu hứa hẹn về những khả năng và thách thức mới thú vị.” Thật thú vị là trong một nghiên cứu năm 2020 từ tập san Hormones và Hành vi đã phát hiện rằng người dùng phương pháp tránh thai nội tiết tố tỏ ra kém kiên trì hơn trong cả các nhiệm vụ đơn giản và thách thức về mặt nhận thức.

Phản ứng căng thẳng cũng là chìa khóa để ghi nhớ, củng cố việc ghi nhớ, như được công bố trên PNAS năm 2009—hoặc cản trở trí nhớ—theo một nghiên cứu năm 2006 trên Biên niên sử của Viện Hàn lâm Khoa học New York. Dựa trên tác động của phương pháp tránh thai nội tiết tố đối với phản ứng căng thẳng, cùng với bằng chứng được công bố trên tập san Thần kinh nội tiết năm 2008 rằng các tương tác giữa hormone giới tính/căng thẳng có thể ảnh hưởng đến trí nhớ cảm xúc, các nhà nghiên cứu đã tìm cách kiểm chứng thêm điều này.

Họ so sánh phụ nữ có chu kỳ tự nhiên với phụ nữ sử dụng phương pháp tránh thai nội tiết tố trong việc ghi nhớ một câu chuyện như thế nào, trong một nghiên cứu năm 2011 được công bố trên tập san Khoa học thần kinh về Học tập và Ghi nhớ.

Họ cho cả hai nhóm xem một câu chuyện khơi dậy cảm xúc hoặc một câu chuyện trung lập hơn với nội dung tương tự. Phụ nữ có chu kỳ tự nhiên cho thấy khả năng nhớ chi tiết nhiều hơn, nhưng không phải là ý chính của câu chuyện xúc động. Phụ nữ sử dụng phương pháp tránh thai nội tiết tố thì ngược lại, cho thấy họ nhớ rất rõ ý chính nhưng lại không nhớ chi tiết.

Các tác giả nghiên cứu kết luận, “Những phát hiện này cho thấy việc sử dụng phương pháp tránh thai nội tiết tố làm thay đổi trí nhớ đối với một sự kiện cảm động, có lẽ bằng cách thay đổi sự tương tác giữa hormone giới tính/căng thẳng trong quá trình hình thành trí nhớ.”

Câu chuyện về 2 estrogen

Tiến sĩ Felice Gersh là một bác sĩ sản phụ khoa hành nghề y học tự nhiên ở California đã mô tả các hormone tổng hợp được sử dụng trong các phương pháp tránh thai nội tiết tố là “chất gây rối loạn nội tiết,” trong khi estrogen và progesterone tự nhiên thực sự có tác dụng bảo vệ thần kinh.

Bà nói với thời báo The Epoch Times rằng, “Bạn uống thuốc tránh thai chứa estrogen, đó thực sự là chất gây rối loạn nội tiết. Đó là hóa chất. Chất đó không bao giờ được tìm thấy một cách tự nhiên trong cơ thể người.”

Ba loại estrogen chính hoạt động trong cơ thể là estrone, estradiol và estriol. Chất quan trọng nhất và phổ biến là estradiol, vốn là chất mà các phương pháp tránh thai nội tiết tố bắt chước bằng cách sử dụng ethinyl estradiol tổng hợp.

Trong não, vùng dưới đồi—vốn chịu trách nhiệm cho hầu hết các chức năng tự động của cơ thể—và hệ viền—vốn liên quan đến cảm xúc, sinh sản và sự sống —có nhiều thụ thể alpha estrogen hơn, mà các thụ thể alpha estrogen này vốn liên kết với estrogen.

Trong vỏ não—phần bên ngoài của não góp phần vào nhận thức, trí nhớ và ý thức—có nhiều thụ thể beta estrogen hơn, mà các thụ thể beta estrogen này vốn liên kết với estriol. Vỏ não thường được xem là phần mới nhất của não, liên quan đến chức năng bậc cao.

Tiến sĩ Gersh cho biết, việc kích hoạt một loại thụ thể sẽ ảnh hưởng đến các thụ thể khác, tức là hoạt động alpha tăng lên sẽ làm giảm hoạt động beta. Tuy nhiên, estradiol tự nhiên có thể chuyển đổi thành estrone hoặc estriol và có tác dụng cân bằng hơn đối với tất cả các thụ thể estrogen.

Tuy nhiên, bà nói rằng ethinyl estradiol vốn là loại estrogen được sử dụng trong các phương pháp tránh thai nội tiết tố được chuyển hóa nhiều thành estrone trong cơ thể. Bà cho rằng điều này có thể tạo ra sự gia tăng hoạt động alpha, dễ làm mất khả năng kích hoạt thụ thể beta của vỏ não.

Tiến sĩ Gersh cho biết, “Vì estrogen không thực sự hoạt động nhiều trên vỏ não nên tôi lo lắng rằng về cơ bản sẽ tạo ra trạng thái thiếu hụt trong não,” đồng thời lưu ý rằng chúng ta chưa có bằng chứng rõ ràng cho điều này.

Hướng tới những cách ngừa thai mới

Rõ ràng là phương pháp tránh thai nội tiết tố đã mang lại nhiều lợi ích cho phụ nữ kể từ khi phương pháp này được sử dụng rộng rãi; giúp phụ nữ điều chỉnh các vấn đề về nội tiết tố trong trường hợp các phương pháp điều trị khác không thành công; có khả năng làm giảm nguy cơ mắc một số bệnh ung thư; đồng thời mang lại cho phụ nữ mức độ tự do cao hơn đối với vấn đề thụ thai và sinh sản.

Tuy nhiên, tiến sĩ Gersh nhấn mạnh rằng khi phương pháp này lần đầu tiên được đưa ra cách đây 70 năm, chúng ta biết rất ít về cách thức hoạt động của các hormone trong cơ thể.

Bà nói rằng, “Tôi không ủng hộ việc sinh con không có kế hoạch, nhưng chúng ta phải trung thực về những gì chúng ta đang làm. Và, nếu chúng ta không thừa nhận rằng điều này đang xảy ra, thì chúng ta sẽ không bao giờ nghĩ ra những cách tốt hơn để quản lý việc thụ thai.”

Cô Theodora là một bà mẹ vừa mới sinh con cũng thừa nhận những lợi ích của các phương pháp tránh thai nội tiết tố nhưng cũng nói rằng nếu trước đây cô biết những điều mà đến bây giờ cô mới biết, thì có lẽ cô đã không bắt đầu sử dụng nó.