4 thói quen làm suy giảm sức khỏe lá gan
Bạn có thường xuyên nhìn chằm chằm vào điện thoại của mình không? Bạn có thường xuyên làm việc ngoài giờ hoặc thức khuya không? Bạn có chuyển sang dùng thuốc bất kể bệnh tật nhẹ đến mức nào không? Bạn có dễ mất bình tĩnh không? Tất cả những thói quen này đều là những hành vi có hại cho lá gan.
Theo thống kê của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), bệnh gan mạn tính và xơ gan là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ chín ở Hoa Kỳ vào năm 2021, với tỷ lệ tử vong là 17/100,000. Dữ liệu này cho thấy rằng việc bảo vệ gan rõ ràng là rất quan trọng. Trung y (TCM) đưa ra một số kiến thức đơn giản và thiết thực để nuôi dưỡng lá gan giúp chống lại bệnh tật.
Y học hiện đại xem lá gan là cơ quan giải độc thiết yếu, giúp loại bỏ chất thải và độc tố trong máu. Gan còn tiết ra mật hỗ trợ tiêu hóa và là nơi dự trữ chất dinh dưỡng. Theo thuyết tạng phủ của Trung y, gan là một cơ quan quan trọng lưu trữ máu và điều hòa năng lượng cũng như tuần hoàn máu. Lý thuyết tương tự cho rằng gan cũng đóng vai trò là trung tâm của hệ thống năng lượng.
Các loại trà bổ gan và mắt dành cho người thường xuyên dùng điện thoại di động
Việc sử dụng điện thoại quá nhiều có thể dẫn đến thiếu ngủ, tiếp xúc kéo dài với bức xạ ánh sáng xanh ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và gây ra các vấn đề về thể chất như cận thị nặng hơn, mờ mắt và khô mắt. Những triệu chứng này cũng là biểu hiện của tình trạng thiếu máu ở gan (can huyết hư).
Trung y tin rằng nếu thiếu máu hoặc ứ máu ở gan thì sẽ gây ra hàng loạt vấn đề về thể chất như chóng mặt, khô mắt.
Cổ y căn “Hoàng đế nội y” viết: “Can khí chảy qua mắt, giúp mắt có thể phân biệt được năm màu khi chúng hòa hợp với nhau.” Điều này có nghĩa là năng lượng của gan và mắt thông với nhau, khi gan được điều hòa tốt thì mắt có thể phân biệt được năm màu: xanh, đỏ, vàng, trắng, đen.
Đối với những người thường xuyên thức khuya hoặc hoạt động mắt quá mức, hai loại trà sau đây rất tốt cho việc nuôi dưỡng gan và nhờ đó có tác dụng bảo vệ mắt.
1. Trà cam thảo kim ngân
Lấy một nhúm kim ngân hoa (khoảng 6g) và hai hoặc ba lát cam thảo (khoảng 6g), pha với 300ml nước nóng trong 10 đến 15 phút và uống khi còn nóng.
Kim ngân hoa có tác dụng thanh lọc gan, sáng mắt, giải độc. Tuy nhiên những người dễ bị tiêu chảy, thường xuyên đau bụng, lạnh tay chân, phụ nữ đang trong thời kỳ kinh nguyệt không nên uống.
2. Trà hoa cúc
Để pha trà hoa cúc, hãy lấy khoảng 10 miếng hoa cúc, pha với 300ml nước nóng trong 10 phút rồi uống.
Trà hoa cúc (hoa cúc trắng hoặc hoa cúc vàng) có tác dụng làm giảm mỏi mắt và thanh nhiệt. Trung y cho rằng nhiệt độ/lửa quá cao trong cơ thể sẽ gây ra các triệu chứng như đỏ mắt và khô mắt. Tác dụng thanh nhiệt của hoa cúc vàng mạnh hơn hoa cúc trắng, phù hợp hơn với những người thường xuyên thức khuya, mắt sưng đỏ. Những người bị khô mắt và đỏ mắt nhẹ thì uống trà hoa cúc trắng sẽ tốt hơn.
Món canh làm dịu tổn thương gan do tức giận
Trung y cho rằng những cảm xúc khác nhau tương ứng với các cơ quan nội tạng khác nhau, và sự tức giận có liên quan đến gan. Trong “Nội y Hoàng đế” viết rõ ràng rằng “tức giận làm hại gan” và những người mắc bệnh gan có thể có tính khí nóng nảy.
Sự nóng giận giống như một trận động đất lớn trong cơ thể. Điều này ảnh hưởng đến tất cả các cơ quan nội tạng, nhưng gan là bộ phận bị ảnh hưởng đầu tiên.
Nóng giận sẽ làm suy giảm dòng máu đến gan (can huyết hư), khiến con người khó kiềm chế cảm xúc hơn, tạo thành một vòng luẩn quẩn. Làm chủ cảm xúc của bản thânvà bao dung với người khác là chìa khóa để đối xử tốt với bản thân và bảo vệ lá gan.
Bạn có thể thắc mắc, “Làm thế nào tôi có thể bớt tức giận hoặc không bao giờ tức giận?” Khi điều tồi tệ xảy ra và bạn cảm thấy cơn giận bùng lên, hãy cố gắng hết sức để bình tĩnh lại và ngừng trút cơn giận lên người khác. Nếu ai đó đang tức giận, có lẽ gan của họ đang bị bệnh; vì vậy đừng bận tâm đến họ. Bạn thậm chí có thể pha cho họ một tách trà hoa cúc nếu có thể. Điều này sẽ nhanh chóng dập tắt “lửa” gan của người đó, do đó sẽ giảm bớt cơn giận.
Những người thường xuyên tức giận nên uống Thuốc sắc Ganmai Dazao, được làm từ cam thảo, lúa mì và táo tàu, có thể làm dịu cơn nóng giận. Một bệnh nhân từng phàn nàn rằng mẹ anh thường tức giận và la mắng anh mỗi khi nhìn thấy anh. Sau khi anh làm món canh này cho bà, bà đã ngừng mắng chửi anh mãi mãi.
Thuốc sắc từ cam thảo và táo tàu
Để làm dịu sự lo lắng và giảm cảm xúc hỗn loạn:
Cho 6g cam thảo, 5 trái táo tàu và 23g Triticum aestivum (lúa mì) vào nồi. Thêm 1.5l nước, đun sôi, sau đó giảm lửa nhỏ và nấu trong 5 đến 10 phút. Để nguội rồi uống.
Trái cây, rau xanh thay thế thuốc, giảm gánh nặng cho gan
Khi cảm thấy ốm, bạn có vội vàng uống thuốc hạ sốt, thuốc ho, thuốc giảm đau, thuốc chống viêm, thuốc ngủ, v.v.?
Uống quá nhiều thuốc sẽ làm tăng gánh nặng cho gan và thậm chí một số loại thuốc bổ gan cũng sẽ gây ra điều này.
Vậy thực phẩm nào tốt cho gan? Theo Trung y, ăn rau xanh và trái cây như rau bina, bông cải xanh, măng tây, lá khoai lang, ổi, trái kiwi… và uống canh đậu xanh có thể duy trì cơ thể khỏe mạnh.
Theo lý thuyết của Trung y, năm màu – xanh lá cây, đỏ, vàng, trắng, đen – có sự tương ứng lần lượt với năm cơ quan nội tạng: gan, tim, lá lách, phổi, thận. Màu xanh lá cây tương ứng với gan, cả hai tương ứng với hành mộc trong ngũ hành. Bác sỹ Trung y thường dựa theo sự tương ứng này để hướng dẫn chẩn đoán và điều trị.
Vì ngũ vị tương ứng với ngũ tạng nên các vị khác nhau sẽ ảnh hưởng đến các nội tạng và các cơ quan khác nhau. Vị chua tương ứng với gan và được cho là có tác dụng cân bằng gan, chẳng hạn như chanh, mận, chanh dây, dứa, v.v. ., tốt cho gan. Tuy nhiên, nên ăn những thực phẩm này ở mức độ vừa phải, tránh ăn quá nhiều.
Thức khuya hại gan, 1 loại cây thông thường có thể giúp bảo vệ gan
Tổn thương gan trong Trung y không nhất thiết giống với chức năng gan bất thường như trong y học hiện đại. Các vấn đề về năng lượng của gan cũng có thể gây ra tình trạng gan “xấu”. Lý thuyết Trung y gọi năng lượng của cơ thể con người là khí và mạng lưới vận chuyển khí và huyết là hệ thống kinh mạch.
Có 12 kinh mạch chính tương ứng với 12 cơ quan nội tạng, một trong số đó là kinh gan, chịu trách nhiệm điều chỉnh chức năng gan. Trung y tin rằng việc thông tắc kinh gan là điều cần thiết để duy trì chức năng gan và sức khỏe tổng thể.
Từ 1 giờ sáng đến 3 giờ sáng, khí và huyết chảy vào kinh gan. Đi ngủ vào thời điểm này giúp thanh lọc kinh gan. Tuy nhiên, nếu bạn vẫn còn thức, bất cứ thứ gì đã tích tụ trong gan vào ban ngày không thể được đào thải, dẫn đến gan mệt mỏi, giảm khả năng phục hồi và tổn thương hệ tuần hoàn và miễn dịch. Điều này phù hợp với lập luận rằng chất lượng giấc ngủ có liên quan đến sức khỏe của gan trong nghiên cứu y học hiện đại.
Là loại cây được trồng phổ biến ở vườn sau, bồ công anh được Trung y xem là có tác dụng đi vào kinh gan và loại bỏ ứ khí. Trong thế giới y học thực vật, bồ công anh cũng được sử dụng rộng rãi để ngăn ngừa hoặc điều trị các bệnh về gan khác nhau và đã được chứng minh là có tác dụng chống lại tổn thương gan.
Bồ công anh có thể có vị đắng, nhưng lại cung cấp chất xơ tốt cho nhu động ruột và cũng có tác dụng trị sưng tấy và viêm vú. Bồ công anh không thích hợp cho những người bị bệnh lá lách và dạ dày, phụ nữ sau sinh hoặc trẻ sơ sinh.
Làm việc và nghỉ ngơi theo 4 mùa, cố gắng thư giãn
Trung y tin rằng thói quen hàng ngày của mọi người phải phù hợp với thời tiết, bốn mùa, chu kỳ ngày đêm và đặc điểm của mỗi người. Điều này giúp bạn có hệ thống miễn dịch mạnh mẽ và tránh xa bệnh tật. Một trong những bí quyết để duy trì lá gan là giữ tâm trạng thoải mái, vui vẻ và loại bỏ những cảm xúc tiêu cực. Điều này sẽ giúp gan khỏe mạnh một cách tự nhiên.
Sách “Hoàng đế nội kinh” nói rằng mùa xuân là mùa để nuôi dưỡng gan. Nếu một người có thể thư giãn thì sẽ tốt cho gan, không làm hại người khác mà còn có thể giúp đỡ người khác bất cứ khi nào có thể. Vì vậy, điều đầu tiên là hãy giữ bình tĩnh và những điều tốt đẹp sẽ đến với bạn. Tiếp đến là hãy ủng hộ và tôn trọng người khác. Việc tuân theo những quy tắc này sẽ giúp bạn có được sức khỏe tổng thể [tối ưu].
Tôi hy vọng hôm nay độc giả sẽ chăm sóc bản thân thật tốt và trải nghiệm nhiều nụ cười và niềm vui hơn.
Tú Liên biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc tại The Epoch Times.
