Ngủ ngon: Những mẹo cổ xưa giúp cơ thể nghỉ ngơi tốt hơn
Giấc ngủ có vai trò quan trọng đối với sức khỏe con người. Các rối loạn giấc ngủ như mất ngủ, chất lượng giấc ngủ kém, ngủ không đủ giấc không chỉ làm suy yếu miễn dịch, giảm trí nhớ, gây rối loạn nội tiết mà còn có thể làm tăng nguy cơ ung thư.
Trung y cho rằng giấc ngủ là yếu tố quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng âm dương của cơ thể. Vì vậy, Trung y có nhiều phương pháp khác nhau giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ, như bấm huyệt, liệu pháp ăn uống, trà thảo dược và tập thể dục. Những phương pháp này giúp giảm bớt các vấn đề như tiểu đêm và bồn chồn làm ảnh hưởng đến giấc ngủ, từ đó đem lại những đêm ngủ ngon giấc.
3 tác hại chính của rối loạn giấc ngủ
Sau đây là những ảnh hưởng chính mà rối loạn giấc ngủ có thể gây ra cho cơ thể:
- Khả năng miễn dịch suy giảm: Rối loạn giấc ngủ không chỉ ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, khiến hệ miễn dịch không thể chống lại virus, vi khuẩn và các tác nhân xâm nhập ngoại lai mà còn làm tăng khả năng bị các bệnh khác nhau, như một số loại ung thư.
- Suy giảm trí nhớ: Thiếu ngủ sẽ khiến bộ não uể oải, giảm khả năng tập trung, khả năng tư duy và phán đoán, gây khó khăn cho việc giải quyết các công việc hàng ngày hoặc học tập hiệu quả. Giấc ngủ là thời gian để cơ thể phục hồi và rất quan trọng trong việc củng cố trí nhớ dài hạn. Thiếu ngủ sẽ khiến não không có đủ thời gian để hình thành trí nhớ dài hạn. Điều này dẫn đến khó khăn trong việc duy trì trí nhớ, chẳng hạn như khi một người đang ôn thi, cho dù ban ngày có cố gắng như nào đi nữa thì vẫn khó nhớ được bài.
- Mất cân bằng nội tiết tố: Thức khuya sẽ làm rối loạn nhịp sinh lý tự nhiên của cơ thể, dẫn đến mất cân bằng nội tiết tố, đặc biệt có hại cho phụ nữ vì có khả năng dẫn đến ung thư phụ khoa.
Cách hiệu quả để khắc phục chứng mất ngủ
Nếu thường xuyên gặp phải ba loại mất ngủ sau đây, bạn có thể thử các liệu pháp điều trị Trung y để cải thiện rối loạn giấc ngủ và nâng cao chất lượng cuộc sống tổng thể.
1. Khó ngủ do ngủ quá nhiều vào ban ngày
Tình trạng rối loạn giấc ngủ này thường gặp ở người lớn tuổi. Ban ngày, họ thường bật tivi và ngủ gật trong vô thức. Ban đêm nằm ngủ nhưng trằn trọc và khó ngủ. Điều này là do giấc ngủ của họ bị chia nhỏ và không thể tạo thành một chu kỳ ngủ hoàn chỉnh. Giải pháp đơn giản là không nên ngủ trưa quá nửa tiếng để tránh rối loạn giấc ngủ ban đêm.
Ngoài ra, vào ban ngày có thể xoa bóp vào huyệt Chỉ thống (huyệt Giảm đau). Huyệt này có thể giúp tỉnh táo, ngăn ngừa tình trạng buồn ngủ vào ban ngày, từ đó dễ ngủ hơn vào ban đêm. Huyệt Chỉ thống nằm trên đối bình tai – trông giống như một hình tam giác ngược khi nhìn từ trên xuống. Chia đối bình tai theo chiều dọc thành hai nửa, sau đó chia theo chiều ngang thành ba phần; vùng trên cùng là huyệt Chỉ thống. Bấm và xoa bóp huyệt này vào buổi sáng và buổi chiều, mỗi lần từ 5 đến 10 phút.
Theo Trung y, kinh mạch là những kênh mà năng lượng chảy trong cơ thể con người. Trong cơ thể có 12 kinh mạch chính, mỗi kinh tương ứng với một tạng phủ cụ thể. Dọc theo các kinh mạch có các điểm cụ thể, có công năng đặc biệt được gọi là huyệt. Kích thích các huyệt tương ứng qua các kỹ thuật như châm cứu và xoa bóp, có thể điều trị các bệnh của tạng phủ tương ứng.
Lưu ý: Không nên bấm huyệt Chỉ thống vào ban đêm vì có thể sẽ làm tăng chứng rối loạn giấc ngủ.
2. Khó ngủ do suy nghĩ miên man
Tình trạng rối loạn giấc ngủ này thường gặp ở những người đang phải chịu áp lực lớn trong công việc. Dù đã nằm trên giường nhưng trong đầu vẫn không ngừng suy nghĩ: “Mình đã chuẩn bị xong mọi thứ cho cuộc họp ngày mai chưa? Mình có bỏ qua bất kỳ chi tiết nào trong bài thuyết trình không? Ngân sách có được quản lý đúng cách không? Liệu đồng nghiệp có thể sắp xếp được cho mình không? Phải làm gì trong những tình huống này?”
Một cách đơn giản là đặt một cuốn sổ bên cạnh giường và ghi lại những điều phiền muộn xuất hiện trong đầu. Viết những điều đó ra thay vì ghi nhớ sẽ giúp đôi tay và tâm trí tập trung để suy ngẫm sâu sắc hơn. Bằng cách giải tỏa những lo lắng, bạn sẽ cảm thấy thảnh thơi hơn, giúp cải thiện khả năng ngủ.
Canh thảo mộc giúp dễ ngủ và giảm lo âu
Ngoài ra, buổi tối bạn có thể dùng món canh gà nấu với nấm và hoa Kim châm khô.
Theo quan điểm của Trung y, một lý do khiến mọi người khó ngủ là do can khí ứ trệ. Hoa Kim châm khô giúp điều hòa can khí, an thần, thanh nhiệt, thải độc, giúp dễ ngủ và giảm lo âu. Nghiên cứu cho thấy uống tinh chất hoa Kim châm đã cải thiện được chất lượng giấc ngủ, hiệu quả giấc ngủ và các hoạt động ban ngày, đồng thời giảm độ trễ giấc ngủ.
Mặt khác, nấm hương có chứa polysaccharides, giúp tăng sức đề kháng. Nấm hương phơi nắng có hàm lượng vitamin D cao hơn, giúp hấp thu calcium và góp phần tăng trưởng, phát triển xương và răng. Dưới đây là nguyên liệu và hướng dẫn cách làm món canh này:
Thành phần:
- Hoa Kim châm khô: 20g
- Nấm hương khô: 03 cái
- Đùi gà: 01 cái (thái miếng)
- Gừng già: 3 lát
- Nước: 1,6l
- Muối
Chế biến:
- Rửa kỹ nấm hương khô và hoa Kim châm rồi ngâm cho đến khi mềm. Thái nhỏ nấm hương.
- Chần miếng đùi gà trong nước nóng rồi để sang một bên.
- Đun sôi nồi nước, sau đó thả miếng đùi gà, lát gừng và nấm hương vào. Giảm nhiệt và đun nhỏ lửa trong 25 phút.
- Thêm hoa Kim châm khô và tiếp tục đun nhỏ lửa thêm 10 phút.
- Nêm muối cho vừa ăn trước khi ăn.
2 huyệt giúp an thần, dễ ngủ
Một phương pháp khác là xoa bóp hai huyệt trước khi đi ngủ: huyệt Thần môn và huyệt Tam âm giao.
Nghiên cứu đã cho thấy rằng việc kích thích những huyệt này có thể làm dịu thần kinh và giúp dễ ngủ. Huyệt Thần môn nằm phía trên lằn cổ tay, ở chỗ lõm bên trong gân [cơ gấp cổ tay] phía ngón út. Huyệt Tam âm giao nằm ở phía trong của bắp chân, trên xương mắt cá chân một khoảng bằng chiều rộng của 4 ngón tay (3 thốn). Có thể dùng một tay xoa bóp huyệt Thần môn và tay kia xoa bóp huyệt Tam âm giao, mỗi lần xoa bóp từ 5 đến 10 phút, giúp điều hòa thần kinh và nội tiết, dễ đi vào giấc ngủ hơn.
3. Gián đoạn giấc ngủ do đi tiểu nhiều lần
Tình trạng rối loạn giấc ngủ này thường gặp ở những bệnh nhân suy thận. Họ thường xuyên thức giấc do tiểu đêm và ngoài việc đi tiểu nhiều lần, còn có thể có các triệu chứng như đau nhức và yếu ở vùng thắt lưng và đầu gối, đau nhức cơ và xương, ù tai, chóng mặt và mệt mỏi. Điều này là do thận khí không đủ, dẫn đến không có khả năng tái hấp thu nước và mất kiểm soát bàng quang. Giải pháp là bồi bổ thận và lợi tiểu, từ đó cải thiện sức khỏe của hệ tiết niệu và giảm dần tình trạng tiểu đêm.
Uống trà bổ thận để giúp giảm bớt tình trạng tiểu đêm
Một phương pháp hiệu quả là uống một tách trà bổ thận vào buổi chiều. Thành phần bao gồm Hoàng kỳ, Xa tiền thảo, Ngọc mễ tu, Kim tiền thảo. Những thảo mộc Trung Hoa này có tác dụng lợi tiểu, tiêu viêm và thanh nhiệt, rất có ích cho những người đi tiểu nhiều lần với lượng nước tiểu ít và cũng thích hợp cho những người cao huyết áp và tiểu đường.
Thành phần:
- Hoàng kỳ: 15g
- Xa tiền thảo: 25g
- Ngọc mễ tu: 25g
- Kim tiền thảo: 25g
Chế biến: Rửa sạch các nguyên liệu trên, thêm 1 lít nước đun sôi, rồi đun nhỏ lửa trong 5 đến 10 phút trước khi uống.
Tập luyện cơ sàn chậu để cải thiện tình trạng đi tiểu nhiều lần
Một phương pháp khác là dành thời gian trước khi đi ngủ mỗi ngày để tập các bài tập cơ sàn chậu. Các bài tập này giúp cơ sàn chậu săn chắc, cải thiện chức năng bàng quang và thậm chí làm săn chắc vùng bụng dưới. Dưới đây là các bước để thực hiện bài tập:
- Nằm ngửa, gập đầu gối, lưng giữ thẳng, sát mặt đất. Đặt tay thẳng bên cạnh cơ thể.
- Từ từ nâng hông lên, siết chặt cơ mông và cơ sàn chậu và giữ trong khoảng 10 giây trước khi hạ xuống.
- Lặp lại bước 2 từ 5 đến 10 lần.
Tạo thói quen tập luyện cơ sàn chậu mỗi tối sẽ giúp duy trì chức năng bàng quang và làm săn chắc vùng bụng dưới.
