Lợi ích của việc nhịn ăn không chỉ dừng lại ở việc giảm cân

Ngày nay, nhiều người hạn chế bữa ăn của mình trong khoảng thời gian 8 tiếng khi họ gặp khó khăn lúc cài cúc quần. Tuy nhiên, ngày càng có nhiều nghiên cứu phát hiện ra rằng lợi ích của nhịn ăn không chỉ dừng lại ở việc giảm cân.

Vào đầu tháng 03/2024, một nghiên cứu được công bố trên Nature Metabolism (Tập san Chuyển hóa Tự nhiên), trong đó 12 tình nguyện viên đã trải qua quá trình nhịn ăn kéo dài 7 ngày, chỉ uống nước và không ăn gì. Các nhà nghiên cứu đã theo dõi tình trạng thể chất của họ và phát hiện ra rằng sau thời gian nhịn ăn, những người này giảm được trung bình 12.57 pound (5.7kg). Nghiên cứu cũng phát hiện rằng trong thời gian nhịn ăn kéo dài, một số cơ quan trong cơ thể đã trải qua những thay đổi đáng kể về mặt tổng thể, với hơn 1,000 protein cho thấy những phản ứng khác biệt. Các nhà nghiên cứu ước tính tác động có lợi và bất lợi của những thay đổi trên 212 protein, tạo cơ sở cho việc điều chỉnh liệu pháp nhắm trúng đích trong tương lai.

Bà Claudia Langenberg, đồng tác giả của nghiên cứu, tuyên bố trong một thông cáo báo chí rằng nghiên cứu đã chứng minh những lợi ích sức khỏe của việc nhịn ăn không chỉ dừng lại ở việc giảm cân. Tuy nhiên, những lợi ích này chỉ thể hiện rõ sau khi hạn chế hoàn toàn lượng calorie trong ba ngày, một khoảng thời gian dài hơn so với cách nghĩ trước đây.

Tác giả chính của nghiên cứu, ông Maik Pietzner, lưu ý rằng mặc dù việc nhịn ăn có thể có lợi cho việc điều trị một số bệnh nhưng thông thường, việc nhịn ăn không phải là một lựa chọn dành cho những bệnh nhân có tình trạng sức khỏe kém. Ông hy vọng rằng những phát hiện này sẽ hỗ trợ phát triển các phương pháp điều trị khả thi cho tất cả bệnh nhân trong tương lai.

Có nhiều kiểu nhịn ăn gián đoạn khác nhau, bao gồm nhịn ăn gián đoạn trong ngày, định kỳ và nhịn ăn có giới hạn thời gian. Ngày càng nhiều nghiên cứu cho thấy việc nhịn ăn, bất kể theo phương thức nào, đều có lợi cho việc điều trị các bệnh khác nhau.

Nhịn ăn cải thiện chứng suy giảm nhận thức

Nhịn ăn có thể cải thiện sức khỏe bộ não. Một nghiên cứu được công bố trên Nutrients (Tập san Dinh dưỡng) vào năm 2020 đã theo dõi 99 người lớn tuổi bị suy giảm nhận thức nhẹ trong ba năm. Kết quả cho thấy những bệnh nhân thường xuyên nhịn ăn có những thay đổi tích cực về chức năng nhận thức. Các nhà nghiên cứu tuyên bố rằng việc nhịn ăn có thể giúp cải thiện chức năng nhận thức thông qua hiệu ứng ketogenic, vì thể ketone có đặc tính bảo vệ thần kinh có thể làm tăng khả năng sống sót của tế bào thần kinh trong các tình trạng bệnh lý như thiếu oxy tổ chức và thiếu máu cục bộ.

Một nghiên cứu khác cho thấy sau khi nhịn ăn từ lúc bình minh đến khi hoàng hôn trong 30 ngày liên tục, những người khỏe mạnh tham gia vào nghiên cứu cho thấy mức protein tiền thân của beta-amyloid (APP) giảm đáng kể so với trước khi nhịn ăn. Beta-amyloid là thành phần chính của các mảng amyloid được tìm thấy trong não của bệnh nhân Alzheimer và được xem là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh Alzheimer.

Lợi ích của việc nhịn ăn trong điều trị ung thư

Một nghiên cứu được công bố trên Nature Communications (Tập san Giao tiếp Thiên nhiên) vào năm 2020 đã mô phỏng tác động của việc nhịn ăn đối với bệnh nhân ung thư vú giai đoạn đầu. Các nhà nghiên cứu chia ngẫu nhiên 131 bệnh nhân thành hai nhóm, một nhóm áp dụng cách giả nhịn ăn và nhóm còn lại áp dụng cách ăn bình thường trong ba ngày trước và trong khi hóa trị liệu tân bổ trợ. Kết quả cho thấy những bệnh nhân áp dụng cách giả nhịn ăn có nhiều khả năng đạt được mức giảm tế bào khối u từ 90% đến 100%. Hơn nữa, cách ăn giả nhịn ăn làm giảm đáng kể tổn thương DNA ở tế bào lympho T do hóa trị.

Một nghiên cứu khác cho thấy nhịn ăn từ hai đến bốn ngày trước khi hóa trị có thể bảo vệ các tế bào bình thường, chuột và con người khỏi các tác dụng phụ bất lợi của thuốc hóa trị. Ngoài ra, kết hợp nhịn ăn với hóa trị có thể trì hoãn sự tiến triển của nhiều loại u, bao gồm ung thư vú và u thần kinh đệm.

Nhịn ăn giúp cải thiện bệnh tiểu đường

Nhịn ăn có thể làm tăng độ nhạy insulin. Một nghiên cứu cho thấy việc nhịn ăn có thể giảm thiểu nguy cơ hạ đường huyết ở bệnh nhân tiểu đường loại 1, giảm sự dao động của lượng đường trong máu và cải thiện quá trình chuyển hóa chất béo ở bệnh nhân tiểu đường loại 1 và loại 2.

Trong một nghiên cứu được công bố trên tập san JAMA Network Open năm 2018, những người trưởng thành mắc bệnh tiểu đường loại 2 đã thực hiện việc nhịn ăn gián đoạn hai lần/tuần trong 12 tháng. Kết quả cho thấy việc nhịn ăn gián đoạn làm giảm đáng kể lượng đường trung bình trong máu lúc đói, cholesterol toàn phần, LDL cholesterol (lipoprotein cholesterol tỷ trọng thấp “xấu”), chất béo trung tính và mức HDL cholesterol (lipoprotein cholesterol tỷ trọng cao) ở bệnh nhân tiểu đường.

Một báo cáo trường hợp ghi nhận rằng ba bệnh nhân tiểu đường loại 2 đã loại bỏ nhu cầu sử dụng insulin trong vòng một tháng sau khi tuân theo khẩu phần nhịn ăn trị liệu.

Nhịn ăn trong điều trị bệnh động kinh

Việc áp dụng nhịn ăn để điều trị bệnh động kinh đã có lịch sử 2,500 năm. Vào đầu những năm 1920, Trường Y Harvard bắt đầu nghiên cứu tác động của việc nhịn ăn đối với bệnh động kinh và ghi nhận rằng các cơn động kinh thường cải thiện sau hai đến ba ngày nhịn ăn. Các nhà nghiên cứu phát hiện rằng việc thiếu thức ăn hoặc carbohydrate buộc cơ thể phải đốt cháy chất béo, từ đó làm thay đổi quá trình trao đổi chất và có thể giúp kiểm soát bệnh động kinh.

Người nào nên tránh nhịn ăn?

Mặc dù việc nhịn ăn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe nhưng không phải ai cũng có thể phù hợp để nhịn ăn. Nếu bạn đang cân nhắc việc nhịn ăn, hãy nhớ tham khảo ý kiến ​​bác sĩ.

Mặc dù nhiều nghiên cứu cho thấy việc nhịn ăn có thể kiểm soát mức đường máu nhưng điều đó không có nghĩa là mọi bệnh nhân tiểu đường đều nên áp dụng cách ăn kiêng này. Việc bỏ bữa và hạn chế lượng calorie cũng có thể gây nguy hiểm cho bệnh nhân tiểu đường, Tiến sĩ Frank Hu, chủ tịch Khoa Dinh dưỡng tại Harvard T.H. Trường Y tế Công cộng Chan cho biết trên trang web của Đại học Harvard.

Ngoài ra, những người dùng thuốc điều trị huyết áp hoặc bệnh tim có thể dễ bị rối loạn điện giải hơn khi nhịn ăn.