Hướng dẫn cần thiết về bệnh Parkinson: Triệu chứng, nguyên nhân, phương pháp điều trị và liệu pháp tự nhiên
Bệnh Parkinson ảnh hưởng đến khoảng 1 triệu người ở Bắc Mỹ và hơn 10 triệu người trên toàn cầu. Chỉ riêng ở Hoa Kỳ, bệnh Parkinson xảy ra ở khoảng 13/100,000 người với khoảng 90,000 trường hợp mới được phát hiện mỗi năm, tăng từ 60,000 trong những năm gần đây, theo một nghiên cứu do Quỹ Parkinson tài trợ vào năm 2022.
Các loại bệnh Parkinson thường gặp là gì?
Bệnh Parkinson là một rối loạn tiến triển của hệ thần kinh ảnh hưởng đến các vùng não kiểm soát sự cân bằng và chuyển động. Có ba loại bệnh Parkinson chính đặc trưng:
Bệnh Parkinson vô căn
Bệnh Parkinson vô căn là loại bệnh Parkinson phổ biến nhất và nguyên nhân thường không được biết rõ. Bệnh nhân Parkinson vô căn có biểu hiện chậm vận động (bradykinesia) cùng với cứng khớp, run hoặc cả hai. Những bệnh nhân này cũng có các triệu chứng rõ rệt hơn ở một bên cơ thể so với bên kia. Loại bệnh Parkinson này ảnh hưởng đến người lớn tuổi.
Bệnh Parkinson khởi phát sớm
Bệnh Parkinson khởi phát sớm, còn được gọi là bệnh Parkinson khởi phát ở tuổi trẻ, là loại bệnh ảnh hưởng đến những người dưới 60 tuổi, thường ở độ tuổi từ 21 đến 50.
Đây là loại bệnh khó và thường liên quan đến các tác động tâm lý và xã hội. Bệnh Parkinson khởi phát sớm có liên quan đến chứng rối loạn trương lực cơ, vốn là một chứng rối loạn vận động gây ra các cơn co thắt cơ không tự chủ, chẳng hạn như run rẩy, rung lắc và phát ra tiếng rên nhỏ.
Bệnh Parkinson di truyền
Bệnh Parkinson di truyền có liên quan đến di truyền, nghĩa là các gene gây ra bệnh Parkinson được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Bệnh Parkinson di truyền chiếm khoảng 10 đến 15% tổng bệnh nhân Parkinson. Các nhà khoa học đã tìm thấy hàng chục gene như LRRK2, PARK7 và SNCA có liên quan đến căn bệnh này.
Các triệu chứng và dấu hiệu sớm của bệnh Parkinson là gì?
Các triệu chứng bắt đầu từ từ và có thể hầu như không đáng chú ý lúc khởi phát. Ví dụ, một người có thể chỉ bị run một tay. Trong khi run là điển hình trong bệnh Parkinson thì chứng rối loạn này cũng có thể gây cứng khớp và cử động chậm chạp.
Biểu hiện trên khuôn mặt có thể có hoặc không ở giai đoạn đầu. Cánh tay có thể không đung đưa khi đi bộ, nói lắp hoặc líu lưỡi có thể xuất hiện. Những triệu chứng này sẽ trở nên xấu hơn khi bệnh tiến triển theo thời gian.
Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh Parkinson có thể khác nhau ở mỗi người. Mặc dù các dấu hiệu ban đầu có thể nhẹ hoặc không được chú ý nhưng các triệu chứng thường bắt đầu ở một bên cơ thể và thường nặng hơn ở bên đó, ngay cả khi các triệu chứng bắt đầu ảnh hưởng đến các chi ở cả hai bên.
Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh Parkinson có thể bao gồm:
- Run: Run là rung nhịp nhàng thường bắt đầu ở một chi, phổ biến nhất là ở bàn tay hoặc ngón tay. Bệnh nhân Parkinson có thể xoa ngón cái và ngón trỏ qua lại. Đây được gọi là cơn run lăn viên thuốc (bệnh nhân di chuyển ngón cái ngược hướng ngón trỏ như lăn viên thuốc trong tay). Họ có thể nhận thấy tay mình run khi nghỉ ngơi nhưng sự run rẩy có thể giảm khi thực hiện các thao tác.
- Chuyển động chậm (bradykinesia): Bệnh Parkinson có thể dần dần hạn chế chuyển động của bệnh nhân, khiến những công việc đơn giản nhất trở nên khó khăn và tốn thời gian. Một người có thể kéo lê hoặc xáo trộn bàn chân, hoặc nhận thấy các bước trở nên ngắn hơn khi đi bộ. Họ cũng có thể gặp khó khăn khi ra khỏi ghế.
- Cứng cơ: Tình trạng cứng cơ có thể xảy ra ở bất kỳ bộ phận nào của cơ thể. Cứng hoặc cứng cơ có thể gây đau và hạn chế phạm vi chuyển động.
- Suy giảm tư thế và thăng bằng: Tư thế ở bệnh nhân bị bệnh Parkinson có thể trở nên khom lưng. Bệnh nhân cũng có thể bị ngã hoặc gặp vấn đề về thăng bằng.
- Mất cử động tự động: Bệnh nhân Parkinson có thể không thể thực hiện các cử động vô thức, bao gồm chớp mắt, mỉm cười hoặc vung tay khi đi bộ.
- Thay đổi giọng nói và nuốt: Bệnh nhân Parkinson có thể nói nhỏ, nhanh, líu lưỡi hoặc ngập ngừng trước khi nói. Giọng nói có thể đơn điệu hơn là có các kiểu giọng nói thông thường. Ngoài ra, bệnh nhân có thể nhận thấy khó nuốt, thường bắt đầu bằng ho khi ăn hoặc ăn lâu hơn.
- Chữ viết nhỏ: Những người bị bệnh Parkinson có thể nhận thấy rằng rất khó viết và chữ viết tay của họ có vẻ nhỏ.
- Dáng đi của người bệnh Parkinson: Người bệnh Parkinson có một dáng đi cụ thể đặc trưng hoặc kiểu đi bộ thường thấy ở các giai đoạn sau. Kiểu này có đặc trưng là các bước xáo trộn nhỏ làm giảm độ dài sải chân. Bệnh nhân đi trong tư thế khom lưng ở giai đoạn này với cúi đầu về phía trước, vai hạ xuống, hông và đầu gối cong. Ngoài ra, có thể nhìn thấy giảm vung cánh tay trong khi đi bộ, đặc biệt là ở chi nổi bật nhất trong giai đoạn này.
Nguyên nhân bệnh Parkinson?
Bệnh Parkinson là một căn bệnh tiến triển do sự thoái hóa, hư hỏng hoặc chết của các tế bào thần kinh não (tế bào thần kinh) kiểm soát chuyển động.
Các triệu chứng nổi bật nhất của bệnh Parkinson là do mất các tế bào thần kinh sản sinh ra dopamine, một chất truyền tin hóa học trong não. Việc giảm nồng độ dopamine gây ra hoạt động não không điển hình, dẫn đến cử động bị suy giảm và các triệu chứng khác liên quan đến sự tiến triển của bệnh. Các nghiên cứu kết luận rằng các triệu chứng của bệnh Parkinson có thể thấy rõ ở những bệnh nhân bị mất 80% hoặc nhiều hơn các tế bào tạo dopamine.
Dopamine thường hoạt động cân bằng với các chất dẫn truyền thần kinh khác để giúp phối hợp hàng triệu tế bào thần kinh và cơ tham gia vào chuyển động. Khi thiếu dopamine thì sự cân bằng bị phá vỡ, dẫn đến run, cứng đờ, cử động chậm, mất thăng bằng và phối hợp.
Nguyên nhân của bệnh Parkinson về cơ bản vẫn chưa được biết nhưng nhiều yếu tố dường như đóng một vai trò nào đó.
Gene
Nghiên cứu được thực hiện vào năm 2005 đã phát hiện ra một đột biến đơn trong gene bệnh Parkinson được cho là nguyên nhân gây ra 5% trường hợp di truyền. Các nhà khoa học đã xác định được những thay đổi di truyền cụ thể có thể gây ra bệnh Parkinson. Tuy nhiên, những gene này là hiếm gặp, ngoại trừ một số trường hợp hiếm hoi mà nhiều thành viên trong gia đình bị ảnh hưởng bởi bệnh Parkinson. Một số biến thể gene nhất định dường như làm tăng nguy cơ bị bệnh Parkinson với rủi ro tương đối nhỏ đối với mỗi dấu hiệu di truyền này.
Các nhà khoa học đã nghiên cứu và so sánh DNA của những người bị ảnh hưởng bởi Parkinson, phát hiện ra hàng chục đột biến gene liên quan đến căn bệnh này.
Mặc dù nhiều đột biến gene có liên quan đến nguy cơ phát triển bệnh Parkinson cao hơn nhưng hầu hết mọi người không có những biến thể di truyền này.
Các yếu tố môi trường
Việc tiếp xúc với chất độc hoặc các yếu tố môi trường có thể làm tăng nguy cơ bị bệnh Parkinson. Mối liên hệ giữa gene và môi trường có thể khá phức tạp. Những yếu tố rủi ro này bao gồm chấn thương đầu, khu vực sống và tiếp xúc với thuốc trừ sâu.
Mặc dù thuốc trừ sâu và chấn thương đầu có liên quan đến bệnh Parkinson nhưng hầu hết mọi người không có bất kỳ sự tiếp xúc rõ ràng nào với các yếu tố môi trường này.
Các nhà nghiên cứu tin rằng nhiều thay đổi xảy ra trong não của những người bị ảnh hưởng bởi bệnh Parkinson, mặc dù chưa rõ tại sao những thay đổi này lại xảy ra. Những ví dụ bao gồm:
- Sự hiện diện của thể Lewy: Thể Lewy là những khối chất cụ thể trong các tế bào não là dấu hiệu vi mô của bệnh Parkinson. Các nhà nghiên cứu tin rằng những thể Lewy này nắm giữ manh mối quan trọng về nguyên nhân gây bệnh.
- Alpha-synuclein được tìm thấy trong thể Lewy: Trong khi nhiều chất đã được xác định trong thể Lewy thì các nhà khoa học tin rằng một chất quan trọng là một loại protein tự nhiên và phổ biến có tên là alpha-synuclein. Protein này được tìm thấy trong tất cả các thể Lewy ở dạng rắn mà các tế bào không thể phân hủy. Đây hiện là một trọng tâm quan trọng trong giới nghiên cứu.
Các giai đoạn của bệnh Parkinson
Bệnh Parkinson có 5 giai đoạn đặc trưng.
Giai đoạn 1
Giai đoạn này có các triệu chứng nhẹ và bệnh không ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày. Có thể có những thay đổi nhẹ về nét mặt, tư thế và cách đi lại. Các triệu chứng thường xảy ra ở một bên của cơ thể. Các triệu chứng ở giai đoạn đầu nhẹ đến mức những người khác thậm chí có thể không nhận thấy trừ khi được chỉ ra.
Giai đoạn 2
Các triệu chứng của giai đoạn 2 là vừa phải và người khác có thể nhìn thấy. Các triệu chứng được cảm nhận ở cả hai bên của cơ thể. Các hoạt động bình thường hàng ngày vẫn có thể thực hiện nhưng do tình trạng cứng cơ tiến triển nên các hoạt động này khó thực hiện hơn hoặc mất nhiều thời gian hơn. Mặc dù sự cân bằng không bị suy giảm ở giai đoạn này nhưng sự thay đổi tư thế vẫn tiếp tục tiến triển.
Giai đoạn 3
Được gọi là giai đoạn giữa, giai đoạn 3 bao gồm sự mất thăng bằng có thể khiến người bị ảnh hưởng bắt đầu bị ngã. Chuyển động ở giai đoạn này trở nên chậm hơn. Các hoạt động hàng ngày vẫn có thể thực hiện nhưng chúng diễn ra rất chậm. Các hoạt động sinh hoạt hàng ngày như tắm rửa, mặc quần áo và ăn uống có thể bị suy giảm.
Giai đoạn 4
Ở giai đoạn này, các triệu chứng bắt đầu trở nên trầm trọng. Bệnh nhân không còn có thể sống độc lập vì họ không thể thực hiện các hoạt động hàng ngày một cách độc lập. Người bị ảnh hưởng có thể đứng mà không cần trợ giúp nhưng không thể đi lại nếu không có thiết bị trợ giúp do số lần té ngã của họ.
Giai đoạn 5
Giai đoạn 5 là giai đoạn tiến triển nhất của bệnh Parkinson. Tình trạng cứng khớp trầm trọng khiến người bệnh thường xuyên bị ngã và khó đứng vững. Trong giai đoạn này, sự suy giảm nhận thức xuất hiện và có thể liên quan đến các triệu chứng khác như ảo giác, mất trí nhớ và rối loạn giấc ngủ. Người ở giai đoạn 5 cũng phải nằm liệt giường và phải ngồi xe lăn để di chuyển. Chất lượng cuộc sống giảm sút.
Ai có nhiều khả năng bị bệnh Parkinson?
Mặc dù bệnh Parkinson được coi là thường ảnh hưởng đến người lớn tuổi nhưng người ta ước tính rằng cứ 10 người bị bệnh Parkinson thì có 1 người được chẩn đoán trước 50 tuổi. Độ tuổi trung bình khởi phát bệnh là từ 60 tuổi trở lên.
Người ta cho rằng có những khuynh hướng, yếu tố rủi ro và tình trạng dẫn đến khả năng bị bệnh Parkinson cao hơn.
- Bệnh Parkinson ảnh hưởng đến cả nam giới và nữ giới nhưng nam giới phổ biến hơn 50% so với nữ giới.
- Một người có cha mẹ hoặc anh chị em bị bệnh Parkinson có nguy cơ bị bệnh cao gấp hai lần.
- Tiếp xúc với các hóa chất như thuốc diệt cỏ và thuốc trừ sâu, hoặc tiếp xúc với chất độc da cam như thời chiến tranh Việt Nam có thể làm tăng nguy cơ.
- Một người bị chấn thương đầu hoặc chấn thương lặp đi lặp lại ở đầu có nguy cơ bị bệnh Parkinson cao hơn.
Các xét nghiệm cho bệnh Parkinson là gì?
Bệnh Parkinson không thể được chẩn đoán bằng một xét nghiệm cụ thể. Thay vào đó, một nhà thần kinh học, một bác sĩ chuyên khoa được đào tạo đặc biệt để điều trị các rối loạn hệ thần kinh sẽ chẩn đoán bệnh Parkinson dựa trên tiền sử bệnh của từng bệnh nhân và xem xét các dấu hiệu và triệu chứng cụ thể của họ bằng cách thực hiện khám thần kinh và thể chất. Mặc dù các nghiên cứu hình ảnh không đặc biệt hữu ích trong chẩn đoán bệnh Parkinson nhưng bác sĩ có thể yêu cầu những điều sau:
- Chụp cắt lớp vi tính phát xạ đơn photon (SPECT): Quét SPECT là một xét nghiệm hình ảnh hạt nhân cho phép bác sĩ nghiên cứu các cơ quan, mô và xương của cơ thể. Kỹ thuật chụp cắt lớp này sử dụng chất phóng xạ và máy ảnh chuyên dụng để tạo ra hình ảnh 3D.
- Quét chất vận chuyển Dopamine (DaTscan): Xét nghiệm hình ảnh này cho phép hình dung hệ thống dopamine trong não. Quá trình quét tương tự như MRI nhưng nghiên cứu chức năng của não hơn là cấu trúc. Mặc dù nghiên cứu này có thể trợ giúp chẩn đoán bệnh Parkinson nhưng hầu hết bệnh nhân không cần chụp.
- Chụp cộng hưởng từ não: Kỹ thuật nghiên cứu hình ảnh không đau này tạo ra những hình ảnh thấy rõ cấu trúc bên trong đầu. Các bác sĩ sử dụng những hình ảnh đó để đánh giá, chẩn đoán và theo dõi các tình trạng ảnh hưởng đến não hoặc các cấu trúc khác bên trong đầu.
- Siêu âm xuyên sọ (TCS): TCS là một phương thức siêu âm tương đối mới hiển thị độ phản âm của mô não người qua hộp sọ. Nghiên cứu giúp phân biệt giữa bệnh Parkinson vô căn và các rối loạn Parkinson khác.
- Chụp PET: Kỹ thuật này được sử dụng để đánh giá chức năng của não và hoạt động ở các vùng não liên quan đến chuyển động.
Thường mất thời gian để chẩn đoán xác định bệnh Parkinson. Do đó, các bác sĩ có thể đề nghị các cuộc hẹn tái khám định kỳ với bác sĩ thần kinh, người sẽ đánh giá và theo dõi các triệu chứng của bạn theo thời gian để chẩn đoán xác định bệnh Parkinson.
Các biến chứng của bệnh Parkinson là gì?
Bệnh Parkinson thường liên quan đến các tình trạng hoặc biến chứng bổ sung. Tuy nhiên, một số rối loạn này có thể điều trị được.
- Suy nghĩ khó khăn: Bệnh nhân Parkinson có thể bị sa sút trí tuệ, suy giảm nhận thức hoặc suy nghĩ khó khăn. Những tình trạng này thường xảy ra trong giai đoạn sau của bệnh. Sự kết hợp giữa thuốc và thay đổi hành vi có thể giúp cải thiện tình trạng suy giảm nhận thức.
- Khó ngủ và rối loạn giấc ngủ: Người bệnh Parkinson thường xuyên khó ngủ và thường thức giấc suốt đêm. Họ thức dậy sớm và ngủ vào ban ngày. Chứng ngưng thở khi ngủ thường xảy ra ở 40% bệnh nhân. Thuốc có thể cải thiện thói quen ngủ.
- Thay đổi cảm xúc và trầm cảm: Nhiều bệnh nhân Parkinson bị trầm cảm. Việc được điều trị trầm cảm có thể giúp họ dễ dàng đối phó với những thách thức khác của bệnh Parkinson. Bệnh nhân cũng có thể trải qua những thay đổi về cảm xúc như mất động lực, sợ hãi và lo lắng. Những triệu chứng này có thể được điều trị bằng thuốc.
- Các vấn đề về nhai và ăn: Bệnh Parkinson giai đoạn cuối ảnh hưởng đến các cơ miệng gây khó khăn cho việc nhai. Khó nhai có thể dẫn đến nghẹt thở.
- Khó nuốt: Khó nuốt có thể xảy ra khi bệnh tiến triển và có thể dẫn đến tình trạng dinh dưỡng kém. Nước bọt có thể tích tụ trong miệng do nuốt chậm, dẫn đến chảy nước dãi.
- Mệt mỏi: Bệnh nhân Parkinson mất năng lượng và dễ mệt mỏi, đặc biệt là vào cuối ngày.
- Các vấn đề về bàng quang: Parkinson có thể gây ra các vấn đề với bàng quang như khó tiểu hoặc không thể kiểm soát nước tiểu. Các nghiên cứu cho thấy 30 đến 40% bệnh nhân bị các vấn đề về tiết niệu.
Phương pháp điều trị bệnh Parkinson là gì?
Bệnh Parkinson không thể chữa khỏi nhưng có thể điều trị được. Hiện có các loại thuốc có thể giúp kiểm soát các triệu chứng và thường cải thiện chất lượng cuộc sống. Trong một số trường hợp tiến triển, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật.
Ngoài việc điều trị bằng thuốc, bác sĩ có thể đề nghị thay đổi lối sống, đặc biệt là tập thể dục. Vật lý trị liệu tập trung vào việc kéo dài và cân bằng là điều cần thiết ở một số bệnh nhân. Khi có vấn đề về giọng nói, nhà nghiên cứu bệnh học về ngôn ngữ nói có thể giúp cải thiện các vấn đề về giọng nói.
Thuốc điều trị bệnh Parkinson
Các loại thuốc làm tăng hoặc hoạt động như một chất thay thế cho dopamine có thể giúp kiểm soát các vấn đề về vận động, run và đi lại.
Các loại thuốc mà bác sĩ có thể cân nhắc bao gồm:
- Carbidopa-levodopa: Phương pháp điều trị này thay thế dopamine khi thuốc đi vào não. Levodopa được kết hợp với carbidopa giúp bảo vệ levodopa khỏi quá trình chuyển đổi sớm thành dopamine bên ngoài não.
- Carbidopa-levodopa dạng hít: Dạng carbidopa-levodopa dạng hít này có thể giúp kiểm soát các triệu chứng phát sinh khi thuốc uống hết tác dụng trong ngày.
- Truyền carbidopa-levodopa: Đây là dạng truyền carbidopa-levodopa được dùng qua ống dẫn thức ăn, đưa thuốc ở dạng gel trực tiếp vào ruột non. Thuốc này dành cho bệnh nhân bị bệnh Parkinson nặng hơn.
- Thuốc chủ vận Dopamine: Thuốc chủ vận Dopamine bắt chước tác dụng của dopamine trong não. Mặc dù các chất chủ vận dopamine không hiệu quả như levodopa trong việc điều trị các triệu chứng nhưng chúng tồn tại lâu hơn và có thể được sử dụng cùng với levodopa để làm dịu tác dụng tắt và bật thường xuyên của levodopa.
- Thuốc ức chế MAO-B: Những loại thuốc này giúp ngăn chặn sự phân hủy của dopamine trong não bằng cách cản trở enzyme monoamine oxidase B trong não. Enzyme này chuyển hóa dopamine trong não.
- Thuốc ức chế Catechol-O-methyltransferase (COMT): Thuốc này kéo dài tác dụng của liệu pháp levodopa bằng cách ngăn chặn một loại enzyme phân hủy dopamine.
- Thuốc kháng cholinergic: Những loại thuốc này ngăn chặn chất dẫn truyền thần kinh acetylcholine và giúp kiểm soát chứng run và các triệu chứng khác liên quan đến bệnh Parkinson.
- Amantadine: Chất kích thích dopamine này tạm thời làm giảm các triệu chứng của bệnh Parkinson nhẹ, giai đoạn đầu. Nó cũng có thể được dùng cùng với liệu pháp carbidopa-levodopa trong giai đoạn sau của bệnh Parkinson để kiểm soát chứng khó vận động do carbidopa-levodopa gây ra.
- Thuốc đối kháng thụ thể adenosine (thuốc đối kháng thụ thể A2A): Đây là những loại thuốc nhắm vào các khu vực kiểm soát phản ứng của não đối với dopamine và cho phép tiết ra nhiều dopamine hơn.
- Pimavanserin: Một loại thuốc dùng để điều trị ảo giác và ảo tưởng mà những người bị bệnh Parkinson có thể gặp phải.
Phẫu thuật hoặc thủ thuật
Kích thích não sâu (DBS) thường được cung cấp cho những người bị bệnh Parkinson giai đoạn nặng có phản ứng với thuốc (levodopa) không ổn định. Phương pháp điều trị này có thể làm giảm run, ổn định dao động của thuốc, giảm hoặc tạm dừng các cử động không tự chủ, giảm cứng khớp và cải thiện các cử động.
Trong DBS, các điện cực được cấy vào một phần cụ thể của não. Các điện cực được kết nối với một máy phát điện được cấy vào ngực gần xương đòn gửi các xung điện đến não, có thể làm giảm các triệu chứng bệnh Parkinson.
Phương pháp điều trị nâng cao
Siêu âm tập trung dưới hướng dẫn của MRI (MRgFUS) là phương pháp điều trị xâm lấn tối thiểu giúp một số bệnh nhân Parkinson kiểm soát chứng run. MRI hướng dẫn siêu âm đến vùng não khởi phát run. Sóng siêu âm nhiệt độ cao đốt cháy các khu vực gây ra chứng run.
Tư duy ảnh hưởng đến bệnh Parkinson như thế nào?
Những người bị bệnh Parkinson bị ảnh hưởng bởi các triệu chứng bệnh trở nên suy yếu và đau đớn khiến cuộc sống hàng ngày rất khó khăn. Những khó khăn này thường ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất, tình cảm và tinh thần. Tuy nhiên, một cuộc khảo sát năm 2022 cho thấy thái độ là một yếu tố quan trọng trong chất lượng cuộc sống.
Cuộc khảo sát hàng năm về bệnh Parkinson ở Mỹ được thực hiện với hơn 1,400 bệnh nhân được chẩn đoán bị bệnh Parkinson. 75% số người được hỏi cho biết thái độ của họ là một yếu tố quan trọng đối với chất lượng cuộc sống, trong khi 70% cho biết họ cần một số hình thức trợ giúp, trong đó trợ giúp về mặt tinh thần được xếp hạng hàng đầu.
Những người được khảo sát dường như phản ứng tốt với tiếng cười. 51% báo cáo rằng họ áp dụng sự hài hước và tiếng cười làm cơ chế đối phó. Gần 50% số người được hỏi cảm thấy đức tin hoặc tâm linh là một phần quan trọng trong cách sống tích cực. Nhiều người chia sẻ rằng bận rộn với các hoạt động giúp họ giữ được tinh thần tốt. Họ thích được tham gia vào các hoạt động như:
- Tình nguyện
- Chế tạo
- Đọc
- Viết nhật ký
- Ngồi thiền
- Mua sắm
- Vẽ tranh
- Dành thời gian cho bạn bè và gia đình
Các liệu pháp tự nhiên cho bệnh Parkinson là gì?
Mặc dù Parkinson là một chứng rối loạn tiến triển nhưng các triệu chứng thường được kiểm soát bằng thuốc để trì hoãn sự tiến triển và cải thiện khả năng vận động cũng như chức năng.
Theo thời gian, các loại thuốc và thuốc truyền thống được sử dụng để điều trị các triệu chứng của bệnh Parkinson có thể mất tác dụng. Vì lý do này, cần phải thực hiện các bước bổ sung để làm chậm sự tiến triển của các triệu chứng, tốt nhất là trong giai đoạn đầu của bệnh. Nhiều liệu pháp tự nhiên đã được xác định có thể giúp cải thiện tình trạng trầm trọng này.
Thực phẩm bổ sung
Một thực đơn ăn uống cân bằng cung cấp cho những người bị bệnh Parkinson nhiều chất dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu tin rằng việc gia tăng bữa ăn dinh dưỡng bằng các chất bổ sung cụ thể có thể giúp giảm bớt một số triệu chứng liên quan đến bệnh Parkinson.
- Coenzyme (CoQ10): CoQ10 là chất mà cơ thể chúng ta tạo ra để giúp các tế bào lấy năng lượng từ oxy. Mặc dù không phải tất cả các nghiên cứu đều đồng ý nhưng một số nghiên cứu cho thấy rằng dùng CoQ10 liều cao có thể làm bệnh Parkinson tiến triển chậm trong giai đoạn đầu.
- Vitamin C và E: Trong một nghiên cứu, những liều cao các vitamin chống oxy hóa này được kết hợp với nhau làm giảm nguy cơ bị bệnh Parkinson lên đến 32% ở các cá nhân.
- Cytidinediphosphocholine, hoặc CDP-choline: Đây là một chất được tạo ra trong cơ thể có vẻ như làm tăng mức độ dopamine. Hệ thống bệnh viện Mount Sinai tại New York cho biết một nghiên cứu cho thấy những người dùng 400 mg CDP-choline 3 lần mỗi ngày có thể giảm liều levodopa .
- Phosphatidylserine (PS): PS là một chất được tạo ra trong cơ thể cần thiết cho chức năng của não. Bệnh nhân Parkinson thường có mức PS thấp. Theo Mount Sinai, các nhà khoa học phát hiện ra rằng uống 10 mg PS 3 lần mỗi ngày giúp cải thiện tâm trạng và chức năng não ở những người bị bệnh Parkinson và chứng mất trí nhớ kiểu Alzheimer.
- NADH: Dạng hoạt động của vitamin B3, nicotinamide adenine dinucleotide + hydro (NADH) giúp tăng sinh tổng hợp dopamine. Các nghiên cứu về bệnh Parkinson đã cho thấy nhiều kết quả khác nhau; một số đã sử dụng liều tiêm hơn là liều uống.
Massage
Massage có thể giúp tăng tuần hoàn và giảm co thắt cơ. Liệu pháp Cranio-sacral là một liệu pháp xoa bóp tập trung vào não và cột sống có thể làm giảm run và cải thiện chức năng.
Liệu pháp tâm – thân
Thái cực quyền, yoga và khí công có thể cải thiện sự cân bằng, tính linh hoạt và phạm vi chuyển động ở những người bị bệnh Parkinson. Những liệu pháp này cũng có thể thúc đẩy tâm trạng và cải thiện giấc ngủ.
Trung y và châm cứu
Trung y coi bệnh tật là do sự mất cân bằng bên trong cơ thể gây ra. Trong lịch sử, bệnh Parkinson được điều trị bằng châm cứu và thuốc Bắc. Những người bị bệnh Parkinson có thể thấy rằng châm cứu giúp cải thiện giấc ngủ.
Làm thế nào ngăn ngừa bệnh Parkinson?
Mặc dù không có cách nào chính xác có thể ngăn ngừa bệnh Parkinson nhưng áp dụng thực đơn ăn “có lợi cho bộ não” và đưa hoạt động thể chất trở thành thói quen hàng ngày có thể giúp giảm nguy cơ hoặc trì hoãn các triệu chứng xuất hiện.
Nghiên cứu cũng cho thấy rằng một số thực đơn ăn kiêng hoặc cách ăn uống nhất định có thể nuôi dưỡng bộ não và trì hoãn hoặc ngăn chặn bệnh Parkinson biểu hiện.
Cách ăn Địa Trung Hải
Cách ăn Địa Trung Hải có nhiều dầu ô liu, cá, trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt. Cách ăn này có liên quan đến việc giảm nguy cơ bị bệnh Parkinson và làm chậm các triệu chứng.
Các thành phần chống oxy hóa và chống viêm khác nhau trong thực đơn ăn uống làm thay đổi bộ não khiến quá trình chết của các tế bào thần kinh sản xuất dopamine chậm lại hoặc dừng lại.
Cách ăn Địa Trung Hải hạn chế tiêu thụ các sản phẩm từ sữa, vốn có liên quan đến việc tăng nguy cơ bị bệnh Parkinson.
Các thành phần thiết yếu của cách ăn Địa Trung Hải là các loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật như trái cây và rau quả, các loại hạt khô, đậu lăng, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, đậu Hà Lan, đậu xanh, đậu gà. Thịt đỏ và một lượng nhỏ protein ít chất béo như thịt gà, cá hồi, cá ngừ albacore hoặc cá thu được tiêu thụ vài lần mỗi tuần.
Caffeine
Nhiều nghiên cứu cho thấy mối tương quan giữa việc tiêu thụ caffeine với việc giảm nguy cơ phát triển bệnh Parkinson.
Caffeine được coi là chất bảo vệ thần kinh, có nghĩa là caffeine bảo vệ não khỏi bị tổn thương do viêm hoặc phản ứng hóa học độc hại gọi là stress oxy hóa. Vì cả tình trạng viêm và stress oxy hóa đều có liên quan đến việc kích hoạt bệnh Parkinson nên việc làm dịu những yếu tố này có thể làm giảm sự mất mát của dây thần kinh dopamine.
Tập thể dục
Nghiên cứu cho thấy tập thể dục cường độ vừa phải đến mạnh có liên quan đến việc giảm nguy cơ phát triển bệnh Parkinson.
Các nhà khoa học tin rằng tập thể dục làm giảm stress oxy hóa, giảm viêm và giảm tích tụ bất thường của protein alpha-synuclein trong não. Trong bệnh Parkinson, alpha-synuclein tạo thành các khối độc hại được gọi là thể Lewy trong các tế bào thần kinh sản xuất dopamine, góp phần gây chết tế bào.
Hoạt động thể chất cải thiện các triệu chứng ở bệnh nhân bị bệnh Parkinson. Việc vận động đã được biết đến giúp cải thiện chất lượng cuộc sống nói chung bằng cách làm chậm quá trình phát bệnh, giảm đau liên quan đến bệnh Parkinson, kéo dài khả năng vận động độc lập như thăng bằng, dáng đi và sức mạnh, đồng thời cải thiện trí nhớ, giấc ngủ và tâm trạng.
Kết hợp tập thể dục hàng ngày để tăng sức khỏe cho cơ bắp, giúp duy trì sự linh hoạt, hạn chế suy nhược và cải thiện sự cân bằng. Một số bệnh nhân phát triển một kế hoạch tập thể dục với bác sĩ vật lý trị liệu, trong khi những người khác tham gia bơi lội, tập thể dục nhịp điệu, các bài tập tích cực đối kháng, yoga, thái cực quyền, v.v.
Khi tập thể dục, hãy cân nhắc các hoạt động aerobic cường độ trung bình đến cường độ cao, bao gồm đi bộ nhanh, chơi quần vợt đôi, đạp xe chậm hơn 10 dặm (16 km) một giờ hoặc thể dục nhịp điệu dưới nước.
Các công việc gia đình như hút bụi, làm vườn, cắt cỏ hoặc lau sàn nhà là những hình thức hoạt động thể chất cường độ vừa phải.
Các hoạt động mạnh bao gồm chạy bộ, bơi vòng, đi bộ lên dốc, chơi quần vợt đơn hoặc đạp xe nhanh hơn 10 dặm (16 km) một giờ.
Việc kéo căng các cơ bị cứng giúp cải thiện sự cân bằng, cải thiện tư thế và giảm bớt những khó khăn khi di chuyển chẳng hạn như đi bộ.
Công Thành biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
