Chất xơ Beta Glucans mang lại hy vọng mới cho bệnh nhân ung thư

Nếu gần đây quý vị đã nghe nhiều về beta glucans thì đó là lẽ dĩ nhiên. [Vì] ngày càng có nhiều nghiên cứu cho thấy beta glucans hữu ích với sức khỏe của chúng ta – đặc biệt đối với những người bệnh ung thư.

Beta Glucan là gì?

Beta glucans là một loại chất xơ hòa tan được tìm thấy trong thành tế bào của các loại ngũ cốc như yến mạch và lúa mạch, các loại nấm như nấm shiitake (nấm hương) và nấm maitake, cũng như một số loại nấm men, vi khuẩn, rong biển và tảo. Tác dụng sinh học của chúng phụ thuộc vào nguồn gốc, kích thước và cấu trúc, nhưng beta glucan đã được chứng minh là hữu ích trong một số bệnh lý và hỗ trợ mức đường huyết lành mạnh, hỗ trợ giảm cân, cải thiện hệ thống tim mạch và mang lại lợi ích cho những người bệnh ung thư.

Beta glucans có trong nhiều loại thực phẩm nên hầu hết mọi người đều có thể nhận được một lượng từ khẩu phần ăn uống của họ. Ngoài ra, beta glucans cũng có ở dạng thực phẩm bổ sung dưới dạng thuốc viên, bột và dung dịch dành cho những ai muốn [nhận được] nhiều hơn mức được cung cấp thông qua ăn uống.

Chất chống oxy hóa mạnh mẽ

Các nghiên cứu chứng minh rằng beta glucans là chất chống oxy hóa và loại bỏ gốc tự do mạnh mẽ, có thể giúp sửa chữa tổn thương DNA.

Một nghiên cứu trên chuột được công bố trên The International Medical Journal (Tập san Y khoa Quốc tế) vào năm 2022 chứng minh tác dụng chống oxy hóa của beta glucans. Cyclophosphamide là 1 loại thuốc hóa trị phổ biến, [song cũng] có nhiều tác dụng phụ đã biết, bao gồm cả độc tính trên tim. Trong nghiên cứu, chuột được chia thành bốn nhóm. Một nhóm không được điều trị và đóng vai trò là nhóm chứng, nhóm thứ hai nhận thuốc hóa trị cyclophosphamide (200mg/kg), nhóm thứ ba nhận beta glucan và nhóm thứ tư nhận cyclophosphamide và beta glucan.

Các tác giả phát hiện ra rằng nhóm dùng cyclophosphamide bị “tổn thương tim nặng hơn đáng kể so với nhóm đối chứng”, nhưng beta glucan có tác dụng bảo vệ khi kết hợp với thuốc hóa trị. Các tác giả kết luận rằng beta glucan “có thể hoạt động như một phân tử bảo vệ tim mạch hiệu quả, chống lại tác động độc hại do CP [cyclophosphamide] gây ra.”

Một nghiên cứu khác được công bố trên Current Molecular Pharmacology (tập san Dược học Phân tử Ngày nay) nhằm đánh giá “tác dụng chống oxy hóa của beta-glucan đối với tổn thương DNA do oxy hóa” ở bệnh nhân ung thư đại trực tràng giai đoạn 3–4. Những người tham gia nghiên cứu được chia thành hai nhóm – những người bị bệnh ung thư đại trực tràng và một nhóm đối chứng khỏe mạnh tương ứng theo lứa tuổi. Các mẫu máu được thu thập để xác định mức độ tổn thương DNA. Sau khi can thiệp bằng beta glucan, tổn thương DNA đã giảm đáng kể, nhưng hiệu quả rõ rệt hơn ở máu của bệnh nhân ung thư so với nhóm đối chứng. Các tác giả kết luận rằng beta glucan “được phát hiện là làm giảm đáng kể tổn thương DNA ở bệnh nhân ung thư đại trực tràng và cho thấy tác dụng chống đột biến”, việc hấp thụ beta glucan có thể đóng vai trò quan trọng trong “sự phát sinh của khối ung thư đại trực tràng”.

Điều hòa miễn dịch

Một phần sức mạnh của beta glucan là khả năng điều chỉnh hệ thống miễn dịch — tức là có thể thay đổi cách thức hoạt động của hệ thống miễn dịch. Điều này diễn ra theo nhiều cách khác nhau và phụ thuộc vào nguồn gốc cũng như cấu trúc của beta glucans. Ví dụ, nghiên cứu cho thấy beta glucans của nấm men, đã được nghiên cứu rộng rãi, làm tăng khả năng tạo ra các tế bào miễn dịch bẩm sinh gọi là cytokine (quan trọng để đáp ứng miễn dịch hiệu quả), tăng tốc độ và độ chính xác mà các tế bào miễn dịch bẩm sinh cần để tiếp cận tới mầm bệnh, đồng thời gia tăng hiệu quả của quá trình thực bào – tế bào tiêu diệt và loại bỏ các tác nhân xâm nhập từ bên ngoài. Beta glucans thậm chí còn được chứng minh là có tác dụng đảo ngược sự ức chế miễn dịch do phòng thí nghiệm gây ra .

Ông AJ Lanigan có hơn hai mươi năm chuyên môn về miễn dịch học, dược lý học và y học tự nhiên. Ông nổi tiếng và được kính trọng vì công cuộc thúc đẩy khoa học và giáo dục về beta glucan. Ông thẳng thắn mô tả tác dụng của beta glucans đối với hệ thống miễn dịch, ông nói với The Epoch Times: “Những gì [beta glucan] làm là khiến các tế bào miễn dịch thực hiện những gì chúng phải làm—nhanh hơn và tốt hơn.”

Ông giải thích, “Hãy xem xét bốn điều đơn giản mà hệ thống miễn dịch của quý vị có trách nhiệm cần thực hiện. Một là khảo sát. Hai là xác định. Ba là tấn công. Và bốn là loại bỏ những thứ không thuộc về cơ thể – bao gồm cả tế bào ung thư.”

Khả năng trợ giúp cho hệ miễn dịch này cũng được công nhận trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe. Theo một nghiên cứu công bố trên Journal of Advanced Pharmaceutical Technology & Research (Tập san Nghiên cứu & Công nghệ Dược phẩm Tiên tiến) năm 2011 , beta glucans đôi khi được các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe chỉ định trong các trường hợp sau:

• Chích dưới da ở bệnh nhân ung thư để giảm kích thước khối u da khi ung thư đã lan rộng.

• Để điều trị ung thư và nâng cao hệ thống miễn dịch của người nhiễm HIV/AIDS và các tình trạng liên quan khác bằng cách chích tĩnh mạch hoặc chích bắp.

• Chích tĩnh mạch sau phẫu thuật để ngăn ngừa nhiễm trùng.

Beta Glucan và bệnh ung thư

Beta glucans được đặc biệt quan tâm như một liệu pháp bổ trợ trong điều trị ung thư nhờ tác dụng điều hòa miễn dịch, khả năng nhắm mục tiêu cụ thể vào các tế bào ung thư và đặc tính chống khối u. Một nghiên cứu năm 2020 được công bố trên Journal of Fungi (Tập san Fungi) lưu ý rằng “beta glucans không có tác dụng gây độc trực tiếp lên tế bào ung thư hoặc khối u, mà thay vào đó, gây ra tác động gián tiếp thông qua việc kích hoạt các tế bào miễn dịch.” Các nghiên cứu in vitro cũng cho thấy beta glucans kích hoạt các tế bào miễn dịch, bao gồm tế bào diệt tự nhiên, đại thực bào, bạch cầu đơn nhân, bạch cầu trung tính và tế bào đuôi gai.

Ông Lanigan đồng tình khi nói rằng beta glucans không ảnh hưởng trực tiếp đến ung thư nhưng giúp hệ thống miễn dịch thực hiện công việc hiệu quả hơn. “[Beta glucan] cho phép hệ thống miễn dịch hoạt động tốt nhất để khảo sát, xác định, tấn công và loại bỏ các tế bào ung thư.”

Trong một phân tích gộp tổng hợpđược công bố trên Phytomedicine (Tập san Thảo dược) vào năm 2024, lentinan dạng chích—một beta glucan có nguồn gốc từ nấm hương—đã được đánh giá về tính an toàn và hiệu quả khi sử dụng kết hợp với hóa trị liệu ở bệnh nhân ung thư dạ dày. Lentinan là một beta-glucan đã được sử dụng ở bệnh nhân ung thư dạ dày và bệnh nhân HIV và giúp cải thiện chức năng miễn dịch ở bệnh nhân sau sử dụng nối tắt tim phổi. Tổng cộng có 2,729 bệnh nhân được đưa vào phân tích. Các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng điều trị bằng lentinan vượt trội hơn so với hóa trị đơn thuần và cải thiện nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm hiệu quả điều trị, chất lượng cuộc sống và giảm phản ứng đường tiêu hóa. Các tác giả nghiên cứu cũng lưu ý rằng họ không quan sát thấy bất kỳ tác dụng phụ trầm trọng nào.

Trong một nghiên cứu đa trung tâm khác được công bố trên Hepatogastroenterology (Tập san Bệnh học Gan Dạ dày Đường ruột) năm 2009, beta glucans có lợi trong việc kéo dài tỷ lệ sống sót ở bệnh nhân ung thư gan (ung thư biểu mô tế bào gan tái phát hoặc không thể cắt bỏ). 36 bệnh nhân đã tham gia nghiên cứu và được cung cấp beta-glucan lentinan dưới dạng thực phẩm bổ sung trong thời gian ngắn (từ 7 đến 12 tuần) hoặc trong thời gian dài (47 tuần).

Các nhà nghiên cứu đã kiểm tra tỷ lệ sống sót, theo dõi trong ba năm và nhận thấy tỷ lệ sống sót của bệnh nhân được cải thiện đáng kể và tăng lên khi họ tiêu thụ lentinan lâu hơn. Các tác giả kết luận rằng “thực phẩm bổ sung chứa lentinan có hiệu quả cho sự sống sót của bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào gan” và “nên ăn trong thời gian dài” dựa trên những phát hiện của họ.

Trong một nghiên cứu khác được công bố trên Journal of Alternative and Complementary Medicine (Tập san Y học Thay thế và Bổ sung,) beta glucans lấy từ nấm hương đã ức chế ung thư biểu mô đại tràng người ở chuột khi dùng đường uống, chứng minh được tác dụng chống khối u. Các tác giả cho biết đặc tính chống khối u của beta glucans được giữ nguyên theo đường uống và kích thích tế bào lympho, chắc chắc làm chậm sự phát triển của khối u ở chuột.

Trong một thử nghiệm lâm sàng mù đôi, có đối chứng giả dược trên The International Journal of Clinical and Experimental Medical Sciences (Tập san Quốc tế về Khoa học Y học Lâm sàng và Thực nghiệm) xuất bản năm 2016, việc bổ sung beta glucan trong thời gian ngắn đã làm tăng số lượng tế bào diệt tự nhiên ở những bệnh nhân đang hồi phục sau các phương pháp điều trị ung thư khác nhau. Tế bào diệt tự nhiên là một loại tế bào lympho (hoặc bạch cầu) có khả năng tiêu diệt tế bào khối u. Theo nghiên cứu, những tế bào diệt tự nhiên này là “một trong những cơ chế bảo vệ chống lại bệnh ung thư quan trọng nhất.”

Nguồn gốc, liều lượng và chống chỉ định

Yến mạch và lúa mạch là một số nguồn thực phẩm chứa nhiều beta glucans nhất, ngoài ra beta glucanscũng có trong lúa mì, lúa mạch đen, cao lương và gạo; men như men làm bánh; các loại nấm như linh chi, nấm hương, nấm maitake; rong biển và tảo. Do sự phổ biến của beta glucans, nhiều người trong chúng ta đang nhận được 1 lượng nhất định trong khẩu phần ăn uống của mình, nhưng nếu muốn nhận với lượng nhiều hơn, quý vị có thể dùng các dạng bổ sung.

Liều lượng beta-glucans phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, như tuổi tác, cân nặng, tình trạng sức khỏe nói chung và các thuốc [đang dùng] nếu có. Thông thường nên dùng khoảng 100–500 mg mỗi ngày để hỗ trợ chức năng miễn dịch, nhưng một số nguồn beta glucan có thể cần dùng liều cao hơn để đạt được lợi ích. Nếu quý vị bị ung thư và quan tâm đến việc bổ sung beta glucan trong liệu trình điều trị của mình, hãy nhớ nói chuyện với bác sĩ ung thư trước khi bắt đầu để đảm bảo rằng quý vị đang thực hiện điều đó một cách an toàn và có thể được theo dõi.