Cách ghi âm nhạc cổ điển chuyên nghiệp trong vòng mười bài học dễ và một bài học khó
Hiện tại, tôi đang tất bật với việc xuất bản album nhạc cổ điển thứ tư của tôi. Ngay cả trong khoảng thời gian xuất bản tương đối ngắn của tôi, quá trình đã thay đổi đáng kể. Trước hết, chúng tôi từng nói rằng chúng tôi đang xuất bản một “CD,” nhưng bây giờ chúng tôi nói là xuất bản một “album” vì rất nhiều người tiêu dùng tải nhạc dưới dạng bản tải kỹ thuật số và không còn sở hữu một đầu đĩa compact. “Album” có thể bao gồm cả hai hình thức, hay thậm chí bao gồm cả vinyl records vốn đang trở quay trở lại.
Tôi sẽ cố gắng giải thích một số khía cạnh của bối cảnh thu âm ngày nay bằng ngôn ngữ dễ hiểu mà không liệt kê chính xác mười bài học này.
“Giải mã” những thay đổi trong việc thu âm nhạc ngày nay
Khi tôi mới sử dụng một phòng thu âm thương mại vào những năm cuối thập niên 1990, tình cờ đó là phòng thu âm RAC Studio A nổi tiếng ở thành phố Nashville, tiểu bang Tennessee. Ở đó, tôi thu âm bản hòa tấu đàn hạc của mình với một dàn giao hưởng. Tôi dùng cùng loại bàn trộn âm thanh và máy thu âm khổng lồ với cuộn dây rộng 38cm mà các huyền thoại âm nhạc đồng quê sử dụng. Mặc dù lúc đó, các máy ghi âm lớn đang sử dụng băng kỹ thuật số thay vì loại băng từ cũ, nhưng chúng vẫn chiếm nhiều diện tích và phải được giữ trong “phòng lạnh” ở bên cạnh quầy ghi âm và được điều khiển từ xa từ gian hàng vì chúng tỏa ra rất nhiều nhiệt.
Một vài năm sau, tôi ghé thăm buổi thu âm của một người bạn tại một trong những studio lớn khác ở Nashville và nhận thấy rằng mọi người đã ném áo khoác của họ lên một số loại thiết bị trị giá hàng triệu dollar này, và người kỹ sư đang thu âm các bài nhạc trên một máy tính. Màn hình máy tính có hình ảnh một bảng trộn, với các nút trượt ảo mà bạn có thể di chuyển lên xuống bằng chuột. Tôi được cho biết rằng họ thực sự không biết phải làm gì với thiết bị vật lý hiện đã lỗi thời, đang nằm đó và bị phủ đầy bụi và áo khoác.
Cuối cùng, thiết bị lỗi thời này chủ yếu được bán giảm giá cho những người vẫn có thể sử dụng và sau đó cho người khác, và cuối cùng những thiết bị ấy cũng đã đi hết cuộc đời hữu dụng hoặc bị tháo dỡ để lấy các bộ phận. Điều tương tự sẽ xảy ra trong những năm tiếp theo với một vài thế hệ thiết bị kỹ thuật số đầu tiên nữa cho đến khi các studio hàng đầu chuyển sang phần mềm mới nhất ngày nay. Các kỹ sư âm thanh vẫn thích cảm giác cầm tay của một bảng trộn vật lý (nhưng giờ là kỹ thuật số), kết hợp với màn hình máy tính. Về phần mình, các micrô cũ hơn không biến mất mà thậm chí còn được đánh giá cao hơn vì tính chân thực trong việc thu âm thanh. Album thứ ba của tôi được thu âm vào năm 2017 với một cặp micro âm thanh nổi cổ điển (1969) của Đức hiện được bán trực tuyến với giá cao ngất là 7,500 đô la.
Điều gì xảy ra trước một buổi thu âm nhạc cổ điển?
Một buổi thu âm phải được lên kế hoạch kỹ càng, thậm chí đôi khi tương đương với việc tổ chức một đám cưới, đặc biệt là nhạc cổ điển. Tất nhiên, âm nhạc trước tiên phải được sáng tác, mà việc này có thể mất hàng tháng. Album mới của tôi sẽ có bản giao hưởng mới của tôi mà tôi đã mất khoảng hai năm để sáng tác, với bản nhạc cho nhạc trưởng dài hơn 200 trang. Hãy tưởng tượng bạn đang viết một cuốn tiểu thuyết với hàng ngàn nốt nhạc thay cho từ ngữ, chưa kể đến việc viết trên khổ giấy 27cm x 43cm
Ai đó phải chơi bản nhạc khi sáng tác xong, và thực ra đôi khi chính người chơi nhạc hoặc nhóm nhạc công lên ý tưởng thu âm. Có thể họ sẽ chiêu mộ hoặc “đặt hàng” nhà soạn nhạc sáng tác nhạc để họ có nhạc nguyên gốc để thu âm. Hoặc một nhà soạn nhạc sáng tác bản nhạc trước, sau đó đi tìm một dàn nhạc hoặc nghệ sĩ thính phòng để thu âm, và điều đó gắn liền với việc tìm nguồn vốn để chi trả.
Nếu nghệ sĩ nghiệp đoàn chơi một bản thu âm, họ sẽ được nhận một khoản thù lao cao hơn (“phí thu âm”) so với mức biểu diễn thông thường. Một buổi thu âm nghiệp đoàn cũng sẽ bao gồm một số quy định đặc biệt, chẳng hạn như các nghệ sĩ phải được giải lao trong một khoảng thời gian nhất định trong quá trình thu âm. Những nghệ sĩ chơi các nhạc cụ lớn hơn, như các nhạc cụ dây trầm và kèn tuba, sẽ được nhận phí vận chuyển để vận chuyển nhạc cụ tới buổi thu âm. Tôi được cho biết rằng điều này bắt nguồn ở New York, khi mà các nghệ sĩ phải trả thêm một vé xe bus cho một “chỗ ngồi” cho nhạc cụ của họ. Ở đây tại Nashville thì khoản phí vẫn là bắt buộc, nhưng thông thường họ sẽ tự lái xe của mình với nhạc cụ đó.
Ở Hoa Kỳ, phí thu âm nghiệp đoàn có thể lên tới 100,000 đô chỉ để trả các nghệ sĩ của một dàn nhạc đầy đủ chơi một album nhạc cổ điển. Đây là lý do vì sao bạn có thể để ý thấy càng ngày càng có nhiều bản thu âm nhạc cổ điển được thu âm bởi các dàn nhạc Đông Âu, bởi vì phí thu âm của họ chỉ bằng một phần nhỏ của phí thu âm ở Hoa Kỳ. Dù thu âm ở đâu thì một album đòi hỏi một khoản vốn đầy đủ, sẵn sàng để trả cho nhạc công cũng như phí thu studio, kỹ sư âm thanh, và các khoản phí hậu thu âm. Ngày nay, các công ty thu âm sẽ không mạo hiểm ứng trước số tiền này và sau đó thu lại từ việc bán album, bởi vì các bản thu âm cổ điển thậm chí hiếm khi đạt đến mức hòa vốn. Vì vậy, các khoản tiền phải được trả trước, thông thường là thông qua trợ cấp hoặc mạnh thường quân tư nhân, vốn phải được nộp đơn hoặc gây quỹ từ trước đó, và quá trình có thể kéo dài nhiều tháng.
Nhạc cổ điển được thu âm khi nào và như thế nào?
Một bản thu âm của dàn nhạc cổ điển thường được biểu diễn cho công chúng trước tiên, từ đó mà những nhạc công sẽ học hỏi và luyện tập cho phần âm nhạc của mình để cho thể biểu diễn chung với cả dàn nhạc. Để tiết kiệm tiền cho các buổi thu âm trong một phòng thu âm thuê, bản thân buổi hòa nhạc của dàn nhạc thường được ghi trực tiếp trong phòng hòa nhạc thông thường với khán giả và cũng tại buổi diễn tập vào ngày hôm trước không có khán giả. Bản ghi âm buổi hòa nhạc có thể có tiếng ho hoặc những tiếng ồn gây khó chịu khác từ khán giả và vì vậy những điểm đó trong âm nhạc, được trích từ buổi diễn tập có thể được chỉnh sửa với độ chính xác tuyệt đối để loại bỏ tiếng ho. Hoặc nếu các nhạc sĩ mắc lỗi như chơi sai các nốt ở cùng một vị trí trong bản nhạc, cả ở trang phục và trong buổi hòa nhạc, có thể có một “phiên bản phát âm” thứ ba, nơi họ chỉ chơi lại những đoạn đó và chỉnh sửa sao cho đúng.
Thông thường, sẽ có một “cặp micrô trung tâm” chính được đặt bên trên vị trí của nhạc trưởng để ghi âm lại âm thanh tổng hợp của cả dàn nhạc trong phòng. Các “micro tại chỗ” bổ sung sẽ được đặt trên một số nhạc cụ hoặc phần của dàn nhạc để có thể được bật lên hoặc hạ xuống sau đó. Mặc dù vậy, lý tưởng nhất là ghi lại sự hòa quyện tự nhiên của dàn nhạc trong phòng càng nhiều càng tốt. Điều này khác với một số bản nhạc phổ biến, trong đó các phần có thể được thu âm riêng biệt trong các buồng cách âm hoặc thậm chí thu lại vào những ngày sau rồi ghép vào.
Không chỉ là những khoảnh khắc tuyệt vời nhất từ nhiều lần phát nhạc được chỉnh sửa liền mạch với nhau thành một màn trình diễn gần như hoàn hảo (giống như Photoshop trong âm thanh), các kỹ sư hậu kỳ có thể sử dụng “hồi âm” kỹ thuật số, nhân tạo để làm cho bản thu âm như thể các nhạc sĩ đang chơi trong một phòng hòa nhạc lớn hoặc thậm chí là một thánh đường đầy mê hoặc, có lẽ, với một số nhạc cụ có âm thanh xa hơn những nhạc cụ khác, để có độ sâu và âm thanh có thể được di chuyển xa hơn về bên trái hoặc bên phải của trường âm thanh nổi.
Sau đó, bản thu âm hoàn thành phải được chép ra CD và album được bán trên thị trường ở cả hai phiên bản đĩa nhựa và kỹ thuật số, ngay cả như sách bây giờ.
Ít nhất thì đây là “10 bài học dễ” trong nhan đề bài viết này của tôi, vậy “bài học khó” là gì? Tôi bị giằng xé giữa việc trả lời rằng khó khăn nhất là những năm học cách sáng tác một cách thuần thục những bản nhạc hay, hay những năm luyện tập để biểu diễn nó thật hay, hoặc đôi khi khó nhất là tìm được nguồn tiền để thu âm!
Hoàng Lan biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times