BÀI VIẾT CHUYÊN SÂU: Bệnh nhân chật vật thoát khỏi tình trạng bị dán nhãn tăng động giảm chú ý (ADHD)
Chẩn đoán ADHD ở Anh quốc thường dẫn đến phương pháp điều trị lâu dài bằng các loại thuốc có tác dụng mạnh
Số người tìm kiếm chẩn đoán ADHD tiếp tục tăng. Một số bệnh nhân có thể khó đảo ngược chẩn đoán chính thức nếu họ tin rằng chẩn đoán đó là không chính xác hoặc cảm thấy hối tiếc.
Số người trưởng thành đang tìm kiếm một chẩn đoán ADHD, hay chứng rối loạn tăng động giảm chú ý đã tăng vọt trong những năm gần đây. Vào tháng 01, Tổ chức ADHD nói với BBC rằng có sự gia tăng 400% số người lớn tìm đến họ so với trước đại dịch COVID-19.
Một bộ phim tài liệu gần đây của BBC cho thấy mọi người đang chuyển sang các phòng khám tư nhân sử dụng các đánh giá trực tuyến nhanh chóng không đáng tin cậy và cung cấp thuốc mạnh, để vượt qua danh sách chờ đợi dài — lên đến bảy năm — trên NHS.
Trong bối cảnh ngày càng có nhiều lo ngại xung quanh sự gia tăng này, khả năng tiếp cận và tính không đáng tin cậy của các chẩn đoán ADHD, một số bệnh nhân có thể muốn xóa nhãn ADHD suốt đời, vì điều này thường dẫn đến việc điều trị lâu dài bằng các loại thuốc như Ritalin, methylphenidate và lisdexamfetamine.
Trong hầu hết các trường hợp, chẩn đoán ADHD ở Vương quốc Anh không thể bị loại bỏ một cách đơn giản do ý muốn thay đổi. Quá trình chẩn đoán thường bao gồm nhiều đánh giá và lượng giá, và chẩn đoán được thực hiện dựa trên đánh giá lâm sàng.
Cũng có những cân nhắc sau khi chẩn đoán ADHD.
Tại Vương quốc Anh, ông chủ không thể phân biệt đối xử với từng người một cách hợp pháp chỉ dựa trên chẩn đoán ADHD. Tuy nhiên, ví dụ, một người đang bị chứng ADHD, theo định nghĩa, sẽ không thể hoàn thành khóa đào tạo phi công. Thông thường, một người sẽ không đạt tiêu chuẩn trở thành phi công nếu sử dụng thuốc điều trị bệnh.
Những người đã được chẩn đoán bị chứng ADHD cũng được yêu cầu về mặt pháp lý phải thông báo cho Cơ quan Cấp phép Lái xe và Phương tiện nếu họ có hoặc đang xin cấp giấy phép lái xe.
Bảo hiểm xe hơi cũng có thể bị ảnh hưởng nếu người đó bị bệnh có thể ảnh hưởng đến khả năng lái xe an toàn.
Ngoài ra, một số nhà tuyển dụng đang tích cực tìm kiếm các ứng viên “đa dạng thần kinh*.”
Năm ngoái, cơ quan gián điệp Anh GCHQ và nhà sản xuất vũ khí BAE Systems đã đưa ra lời kêu gọi thu hút nhiều phụ nữ bị chứng tự kỷ và chứng khó đọc hoặc ADHD cho các vai trò an ninh mạng nhằm giải quyết khoảng trống trong lực lượng lao động.
‘Tôi đang bị nghiền nát trong một chiếc cối xay’
Anh Andy D’Alessio là một nhà vận động đã nói với The Epoch Times rằng cuộc đời của anh gần như bị hủy hoại khi anh được kê nhầm thuốc benzodiazepin (một loại thuốc điều trị ADHD) thay vì là thuốc ngủ. Do đó, anh vẫn đang cố gắng loại bỏ nhiều chẩn đoán sai cho các loại trầm cảm khác nhau.
Hậu quả là anh D’Alessio đã phải nằm viện hai năm, bị điều trị sai cách, và bị phản ứng nặng với thuốc, bị ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
“Tôi như thể đang bị nghiền nát trong một chiếc cối xay những chẩn đoán sai này. Nó không chỉ không đúng mà còn có ảnh hưởng lâu dài. Tất cả đều nằm trong hồ sơ [sức khỏe] của tôi và tôi muốn xóa bỏ chúng,” anh nói thêm.
“Họ đã bỏ mặc tôi trong tình trạng chới với. Tôi vẫn đang bị thao túng tâm lý.”
Anh D’Alessio biết những người được kê toa thuốc điều trị ADHD. Anh nói: “Điều gì sẽ xảy ra khi họ được kê toa thuốc, họ rơi vào tình trạng sử dụng nhiều loại thuốc, có thể chắc chắn rằng họ sẽ được kê toa thuốc benzodiazepin, thuốc chống trầm cảm, v.v.”
‘Một chẩn đoán có thể ngăn chặn quá trình phục hồi’
Tiến sĩ Damian Wilde, một nhà tâm lý học có nhiều năm kinh nghiệm lâm sàng và điều trị tại NHS, nói với The Epoch Times rằng khi “bắt đầu hiểu bản thân, mọi người có thể bắt đầu phản biện lại chẩn đoán.”
Ông nói: “Đôi khi, một chẩn đoán có thể ngăn cản quá trình hồi phục,” đồng thời cho biết thêm rằng mọi người thường nói “Tôi bị căn bệnh này, vì vậy, tôi luôn phải vật lộn ở một mức độ nhất định,” điều này có thể khiến quá trình hồi phục trở nên khó khăn hơn.
“Tôi không nói rằng đó là trường hợp của tất cả mọi người bởi vì bạn sẽ gặp một số người đã được chẩn đoán chính xác, được điều trị thực sự tốt và tiếp tục [cải thiện] rất tốt,” ông nói thêm.
Về chẩn đoán ADHD, ông nói rằng “một khi đã được đóng dấu vào hồ sơ y tế, nó gần như không thể thay đổi.”
Ông nói rằng những người trưởng thành phản biện lại chẩn đoán tâm thần đã gửi “thư này đến thư khác, và phải đối mặt với một quá trình gian khổ khiến họ đau khổ.”
Ông nói: “Nhưng theo một cách nào đó, thật kỳ lạ vì không có bằng chứng thực sự rõ ràng nào cho thấy chứng rối loạn này tồn tại.”
Tiến sĩ Wilde nói rằng mặc dù ADHD không phải là một căn bệnh như nhiều người vẫn nghĩ, nhưng những khó khăn và đau khổ là có thực.
Trong khi một số có thể ăn mừng, những người khác lại bỏ cuộc với chẩn đoán này. Vấn đề với chẩn đoán ADHD là nó có thể trở thành một phần danh tính của một người. Điều này có thể ngăn cản quá trình phục hồi khỏi các vấn đề có thể giải quyết được.
Tiến sĩ Wilde nói: “Một công thức mang lại sự hiểu biết cá nhân hóa của người mà một chẩn đoán không thể.”
‘Bắt đầu tôn vinh các đặc điểm xung quanh tính dễ bị tổn thương’
Ông Ben Harris, một nhà trị liệu tâm lý hành nghề tư nhân ở London, nói với The Epoch Times rằng bộ phim tài liệu gần đây của BBC gợi ý rằng các cơ sở tâm lý học lâm sàng tư nhân ở Anh có thể sẵn sàng chẩn đoán ADHD chỉ trong 45 phút qua Zoom bằng bảng câu hỏi chung. Bảng này gồm “các câu hỏi mà nhiều người trong chúng ta có thể nói đồng ý, ít nhất là trong một số thời điểm.”
“Ví dụ, bao nhiêu người trong chúng ta có thể nói rằng đôi khi chúng ta không gặp khó khăn trong việc tập trung? Rõ ràng, có một nhu cầu cơ bản đối với các chẩn đoán thuộc loại này, nếu không, các phòng khám sẽ không dễ dàng tiếp cận chúng để lấy chi phí khám bệnh,” ông nói.
Ông Harris nói rằng chúng ta đang sống trong một nền văn hóa mà trong vài thập niên qua, đã “bắt đầu cung cấp thêm các nguồn lực cho những người báo hiệu rằng họ dễ bị tổn thương.”
Ông nói rằng một số người có thể nói rằng chúng ta “đang bắt đầu tôn vinh những đặc điểm xung quanh tính dễ bị tổn thương, đánh dấu các chẩn đoán sức khỏe tâm thần là điều mong muốn, thậm chí là đáng ngưỡng mộ,” khi chỉ ra một số cộng đồng nhất định trên TikTok.
“Chúng ta có thể thấy một số lợi ích thiết thực của việc này – chẳng hạn như có nhiều thời gian hơn trong các kỳ thi hoặc sự thích ứng tại nơi làm việc. Không ai gợi ý rằng bản thân những điều này là xấu, nhưng chúng tạo ra sự khuyến khích có ích cho việc chẩn đoán,” ông nói.
Ông nói thêm: “Nhưng đôi khi chúng ta có thể xem việc có được chẩn đoán là một giải pháp thay thế cho công việc khó khăn trong quá trình phát triển cá nhân và phát triển tính cách, khó khăn nhưng cuối cùng sẽ mang lại sức mạnh.”
“Nói một cách thực tế hơn, vì NHS xem các chẩn đoán sức khỏe tâm thần là bệnh tâm thần khách quan. Theo quan điểm của tôi, đây là một sự cụ thể hóa quá mức, nên rất khó để loại bỏ chẩn đoán một khi đã được đưa ra,” ông Harris nói.
Ông nói, một chẩn đoán có thể “theo bạn trong nhiều năm, có lẽ là cả cuộc đời.”
“Thái độ xã hội có thể thay đổi nhanh chóng. Cách đây không lâu, chẩn đoán sức khỏe tâm thần từng bị kỳ thị một cách bất công hơn nhiều.”
“Một công việc mà bạn muốn tham gia vào thời điểm này có thể trở thành nơi bạn rất muốn thoát khỏi vào lúc khác. Theo quan điểm của tôi, vấn đề cơ bản ở đây là ADHD là một cách giải quyết tất cả thuận tiện. Mọi người nghĩ rằng vì có một chứng rối loạn được đặt tên nên chúng ta biết nó là gì. Nhưng không phải vậy. Đó là một tập hợp các triệu chứng có nhiều ý nghĩa và biểu hiện theo nhiều cách khau.”
Phong trào đa dạng thần kinh
Anh Jeff Fullington, một người bị ADHD đã nghiên cứu chuyên nghiệp về cộng đồng này tại Hoa Kỳ trong nhiều năm. Anh nói với The Epoch Times rằng: “ADHD và bệnh tự kỷ là các chẩn đoán ngưỡng, một người có thể bị một trong hai tình trạng mà không có triệu chứng đạt các tiêu chuẩn có ý nghĩa lâm sàng.”
Anh cho biết ADHD không phải là một “chẩn đoán sức khỏe tâm thần, nhưng nhiều người trong lĩnh vực này có thể nhầm ADHD với một chẩn đoán [tâm thần].”
Anh nói thêm: “Bạn có thể bị chứng tự kỷ/ADHD nhẹ hoặc rất nhẹ nhưng các đặc điểm có thể không đủ nổi bật hoặc rõ ràng để là một chẩn đoán thực sự.”
Anh Fullington cho biết anh xuất phát từ cách tiếp cận “khả năng thực hiện hành động cá nhân, quyền tự quyết và tập trung kiểm soát bản thân, thay vì dựa vào các yếu tố bên ngoài để quản lý hoặc giảm bớt” tình trạng bệnh.
Thuật ngữ “neurodivergent” mô tả một bộ não có những khác biệt so với bộ não bình thường. Thuật ngữ này trái ngược với thuật ngữ đa dạng thần kinh vốn liên quan đến phong trào chính trị nhằm mục đích “xóa bỏ các chuẩn mực thần kinh điển hình và thay thế bằng các chuẩn mực khác biệt mới về bệnh tự kỷ và ADHD.”
Anh nói rằng phong trào này tin rằng “bạn không thể làm gì để thay đổi một xã hội không đáp ứng mong muốn của bạn; thay vào đó, bạn nên phá bỏ hoặc tái cấu trúc xã hội để làm cho nó phù hợp hơn với nhu cầu của bạn.”
Tú Liên biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc tại The Epoch Times
