Nhà nghiên cứu: Đau đầu khởi phát muộn hậu chích vaccine COVID làm dấy lên cảnh báo nguy hiểm

Các báo cáo về tình trạng đau đầu hậu chích vaccine COVID-19 đang trở nên phổ biến. Mặc dù hầu hết các cơn đau đầu không quá nghiêm trọng và có thể chữa trị được, các nhà khoa học ở Iran đã thực hiện một nghiên cứu mới về tình trạng này. Nghiên cứu được công bố trên tập san Frontiers in Neurology (Lĩnh Vực Thần kinh học) khuyến nghị rằng cơn đau đầu khởi phát muộn “nên được coi là một cảnh báo đỏ.”

Theo một cuộc khảo sát với gần 2,000 người tham gia chủ yếu là phụ nữ, tỷ lệ đau đầu sau liều vaccine thứ nhất, thứ hai hoặc thứ ba lần lượt là 36.5%, 23.3% và 21.7%.

Một số người có nguy cơ cao bị đau đầu hậu chích ngừa, như người bị đau đầu nguyên phát, đau đầu hậu nhiễm COVID-19, đau đầu sau liều chích trước đó, bị sốt sau chích ngừa và người đã chích vaccine vector (như AstraZeneca và vaccine Johnson & Johnson), theo các nhà nghiên cứu.

Đau đầu hậu COVID và chích ngừa

Các nhà nghiên cứu cũng nhấn mạnh sự khác biệt về đặc điểm giữa người bị đau đầu hậu COVID và đau đầu sau chích ngừa.

Trong số những người bị đau đầu hậu COVID, 59% bị đau nửa đầu và 31.4% bị đau đầu kiểu căng thẳng.

Trong khi đó, ở người bị đau đầu hậu chích ngừa, đau đầu kiểu căng thẳng phổ biến hơn đau kiểu nửa đầu. Cơn đau đầu của người tham gia chủ yếu là đau hai bên, mức độ vừa phải và có cảm giác căng nhức, ảnh hưởng đến toàn bộ đầu hoặc nhiều vùng.

Có thể là dấu hiệu của tình trạng nghiêm trọng

Hầu hết người tham gia nói rằng chứng đau đầu của họ ở mức độ nhẹ và các tác giả cho biết đau đầu là tác dụng phụ thường gặp của vaccine.

Tuy nhiên, tình trạng đau đầu do chích ngừa COVID-19 có thể dẫn đến hậu quả nguy hiểm.

Các nhà nghiên cứu viết: Đau đầu sau chích ngừa “có thể là dấu hiệu của những tình trạng đe dọa tính mạng, bao gồm huyết khối tĩnh mạch não (CVT), viêm tủy cấp tính và xuất huyết nội sọ. Đau đầu hậu chích ngừa thường bắt đầu chưa đầy một ngày sau khi một người được chích ngừa và việc khởi phát muộn nên được coi là dấu hiệu cảnh báo cho các tình trạng nghiêm trọng, chẳng hạn như CVT do vaccine gây ra.”

Nghiên cứu cũng phát hiện tình trạng đau đầu hậu COVID-19 làm tăng khả năng phát triển chứng đau đầu sau chích ngừa. Mặc dù cơ chế đằng sau vẫn chưa được hiểu rõ, các tác giả cho rằng điều này có thể liên quan đến cơ chế bệnh học qua trung gian cytokine. Đây là con đường mà các cytokine điều chỉnh khả năng miễn dịch và tình trạng viêm.

Một nghiên cứu năm 2022 (pdf) được công bố trên Tập san Journal of Clinical Medicine (Y Học Lâm Sàng) cũng cho thấy kết quả tương tự. Các tác giả nhận thấy đau đầu hậu chích ngừa có thể liên quan đến sự phóng thích cytokine, đặc biệt ở người bị đau nửa đầu. Trong số 841 người được phỏng vấn, hơn 66% bị đau nửa đầu từ một giờ đến bảy ngày sau liều vaccine đầu tiên. Hơn 60% bị đau đầu từ một giờ đến bảy ngày sau liều thứ hai. Hơn 50% có cơn đau đầu rất nghiêm trọng.

Tác dụng phụ về thần kinh

Một đánh giá toàn diện năm 2022 đã phát hiện một số tác dụng phụ về thần kinh như gây tổn thương não, cột sống và dây thần kinh hậu chích ngừa vaccine COVID-19. Hầu hết tình trạng này xảy ra ở người lớn tuổi và có rối loạn tự miễn. Các tác dụng phụ của vaccine adenovirus bao gồm:

• Viêm tủy sống.
• Tổn thương lớp bảo vệ bên ngoài tủy sống.
• Viêm mắt ở một hoặc hai bên.
• Viêm não hoặc phù não.
• Hội chứng Guillain Barre.
• Liệt Bell.
• Bệnh xơ cứng rải rác.
• Đột quỵ thiếu máu cục bộ.
• Đau tê đột ngột ở cánh tay và vai.
• Nhiễm Herpes zoster.
• Ù tai và tổn thương dây thần kinh trong tai.

Các nhà nghiên cứu của một báo cáo đăng trên Tập san Journal of Headache and Pain (Đau đầu và Chứng đau) cũng liệt kê CVT là một tác dụng phụ nguy hiểm, có khả năng đe dọa tính mạng.

Huyết khối xoang tĩnh mạch não là gì?

Huyết khối xoang tĩnh mạch não (CVT) xảy ra khi cục máu đông hình thành trong mạch máu não, gây ra tắc nghẽn dòng chảy. Cục máu đông sau đó có thể vỡ ra, khiến máu thoát vào mô não, dẫn đến xuất huyết và đột quỵ.

Các triệu chứng của huyết khối tĩnh mạch não có thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí của cục máu đông. Triệu chứng thực thể thường gặp bao gồm:

• Đau đầu.
• Nhìn mờ.
• Ngất xỉu hoặc mất ý thức.
• Mất kiểm soát chuyển động ở một phần cơ thể.
• Co giật.
• Hôn mê.

Theo các tác giả của bài báo trên Tập san Journal of Headache and Pain (Đau đầu và Chứng đau), “cơn đau đầu khởi phát muộn hậu chích vaccine vector adenovirus COVID-19 có liên quan đến CVT. Những bệnh nhân mới bị đau đầu sau 1 tuần chích vaccine vector adenovirus nên được đánh giá lâm sàng kỹ lưỡng và cần loại trừ CVT.”

Các nhà nghiên cứu trong bài báo trên Frontiers in Neurology (Lĩnh vực Thần kinh học) viết: “Hiểu được đặc điểm và yếu tố nguy cơ liên quan đến tình trạng đau đầu có thể giúp bác sĩ chẩn đoán được bệnh đau đầu và phân biệt với những nguyên nhân nghiêm trọng hơn (chẳng hạn như CVT).” Các tác giả kết luận, cần có thêm nhiều nghiên cứu xem xét yếu tố gây nhiễu liên quan đến chứng đau đầu hậu chích ngừa để hiểu rõ hơn về vấn đề này.

Khuyến nghị

Theo các tác giả, cần tiếp tục nỗ lực để phân biệt các yếu tố liên quan đến những cơn đau đầu này, đặc biệt là tình trạng đau đầu kéo dài hậu chích ngừa.