Dự thảo báo cáo: Thỏa thuận khai thác của Trung Quốc trị giá 6 tỷ USD ở Congo là ‘bất lương’
Theo dự thảo của một báo cáo được ủy quyền bởi cơ quan chống tham nhũng toàn cầu gồm các chính phủ, công ty, và nhà hoạt động, Cộng hòa Dân chủ Congo nên đàm phán lại thỏa thuận cơ sở hạ tầng đổi lấy khoáng sản trị giá 6 tỷ USD với các nhà đầu tư Trung Quốc.
Dự thảo, được Reuters nhìn thấy, mô tả bản thỏa thuận đã ký lần đầu tiên vào năm 2008 là “vô lương tâm” và kêu gọi chính phủ Congo hủy bỏ một bản sửa đổi được ký bí mật vào năm 2017 nhằm tăng tốc độ thanh toán cho các nhà đầu tư khai thác Trung Quốc và làm chậm việc hoàn vốn đầu tư vào cơ sở hạ tầng.
Báo cáo cuối cùng dự kiến sẽ được công bố trong tháng này bởi Sáng kiến Minh bạch Công nghiệp Khai thác (EITI), theo dõi dòng doanh thu trong lĩnh vực khai thác và dầu mỏ và có hơn 50 quốc gia, bao gồm Congo, là thành viên.
Báo cáo không có hiệu lực về mặt pháp lý, nhưng nếu vẫn giữ nguyên các kết luận chính của dự thảo, báo cáo có thể thúc đẩy Congo đảm bảo các điều khoản thuận lợi hơn từ các hợp đồng khai thác với các nhà đầu tư Trung Quốc.
Chính phủ của Tổng thống Felix Tshisekedi đang xem xét hợp đồng năm 2008 và mức dự trữ của mỏ Tenke Fungurume tại Molybdenum của Trung Quốc, sau khi cho rằng Congo không đạt được một thỏa thuận công bằng.
Thủ tướng Sama Lukonde Kyenge phát biểu tại một hội nghị khai thác hôm thứ Năm (07/10) rằng, “Cần phải có một số điều chỉnh.”
Các động thái này thể hiện sự phản kháng hiếm hoi của Congo, nhà sản xuất pin kim loại coban hàng đầu thế giới và là nước khai thác đồng hàng đầu của Phi Châu, chống lại các nhà đầu tư Trung Quốc đang kiểm soát phần lớn ngành khai thác của nước này.
Theo thỏa thuận năm 2008 ký với chính phủ của cựu Tổng thống Joseph Kabila, các công ty nhà nước Trung Quốc Sinohydro Corp và China Railway Group Limited đã đồng ý xây dựng đường xá và bệnh viện được tài trợ bằng lợi nhuận từ công ty liên doanh khai thác đồng và coban Sicomines của Congo.
Các nhà phê bình nói rằng một vài dự án trong số đó đã được thực hiện.
Người phát ngôn của chính phủ Congo cho biết ông chưa đọc bản dự thảo báo cáo và không thể bình luận. Văn phòng của EITI tại Congo đã chuyển cho Reuters các điều khoản tham chiếu của phái bộ và từ chối bình luận thêm. Đại diện của Sicomines đã không trả lời yêu cầu bình luận.
Công ty Đường sắt Trung Quốc không có bình luận ngay lập tức. Sinohydro đã không trả lời yêu cầu bình luận.
Ông Fred Zhang, một quan chức cấp cao của Sicomines, đã bảo vệ thỏa thuận trong các bình luận với Reuters vào tuần trước, nói rằng họ đã thúc đẩy sự phát triển cho người dân Congo và Sicomines sẽ giải ngân nhiều vốn hơn khi sản lượng tăng.
‘Lên án’
Dự thảo báo cáo này, do hai nhà tư vấn người Congo viết, khuyến nghị “sự lên án của nhà nước Congo về tính chất vô lương tâm của thỏa thuận liên doanh hôm 22/04/2008, và việc các cổ đông Sicomines quay trở lại bàn đàm phán.”
Dự thảo nói rằng 68% cổ phần của các công ty Trung Quốc trong Sicomines là quá cao vì người Congo đã đóng góp tất cả tài sản khai thác và 32% vốn ban đầu.
Bản dự thảo lên án bản hợp đồng sửa đổi năm 2017 chưa được tiết lộ trước đó.
Theo hợp đồng năm 2008, tất cả lợi nhuận của Sicomines ban đầu sẽ được dùng để hoàn trả các khoản đầu tư vào các dự án cơ sở hạ tầng cấp bách nhất của Congo. Dự thảo này cho biết trên cơ sở đó, quốc hội đã đồng ý miễn trừ tất cả các loại thuế cho Sicomines.
Theo hợp đồng sửa đổi năm 2017 mà Reuters từng biết, chỉ 65% lợi nhuận của Sicomines ban đầu phải được hoàn trả cho các khoản đầu tư, trong khi 35% thuộc về các cổ đông.
Dự thảo báo cáo cho biết, sự thay đổi này có thể làm chậm hơn nữa tốc độ của các dự án cơ sở hạ tầng. Cho đến nay, ít hơn 1 tỷ USD trong số 3 tỷ USD dự kiến đã được đầu tư, ít hơn khoảng 1 tỷ USD so với dự kiến cho giai đoạn này.
Dự thảo báo cáo cho biết, “Sửa đổi này vi phạm an ninh của các lợi ích của nước Cộng hòa này.”
Dự thảo báo cáo kêu gọi đánh giá lại trữ lượng của Sicomines, nói rằng một nghiên cứu khả thi năm 2010 là sai sót, và đề nghị hủy bỏ một hợp đồng khác ký với cùng các nhà đầu tư Trung Quốc này để xây dựng một đập thủy điện.
Aaron Ross và Helen Reid thực hiện tại Reuters
Lưu Đức biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
Xem thêm: