Cảnh báo về lỗ hổng trong nỗ lực do Hoa Kỳ dẫn đầu nhằm tách rời chuỗi cung ứng công nghệ cao khỏi Trung Quốc
Đài Loan, được cho là liên kết quan trọng nhất đối với chuỗi cung ứng công nghệ cao, trở thành mục tiêu chính của Bắc Kinh để thâm nhập
Trong 3 năm qua, ngày càng có nhiều công ty công nghệ trên toàn cầu phù hợp với nỗ lực của Hoa Kỳ để tách rời khỏi Trung Quốc— một chiến dịch nhằm loại Trung Quốc ra khỏi chuỗi cung ứng công nghệ cao do chính phủ của ông Trump bắt đầu.
Tại cuộc họp báo hôm 11/02, Tòa Bạch Ốc đã vạch ra Chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, và nhấn mạnh các hành động cốt lõi của chính phủ của ông Biden trong việc duy trì an ninh khu vực và tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu, vốn được xây dựng dựa trên nỗ lực của chính phủ của ông Trump.
Giữa nỗ lực tách rời do Hoa Kỳ dẫn đầu, Đài Loan, nhà sản xuất vi mạch bán dẫn lớn nhất thế giới và được cho là mắt xích quan trọng nhất trong chuỗi cung ứng công nghệ cao, đã trở thành mục tiêu thâm nhập chính của Bắc Kinh.
Một tổ chức tư vấn của Đài Loan đã xác định một số lỗ hổng ở Đài Loan có thể cho phép Trung Quốc có được những công nghệ then chốt quan trọng đối với chuỗi cung ứng công nghệ cao do Hoa Kỳ dẫn đầu.
‘Bốn lỗ hổng’
Trong một cuộc phỏng vấn với The Epoch Times, ông Lai Chung-Chiang, một luật sư Đài Loan và là đại diện của Liên minh Dân chủ Kinh tế (EDU), một tổ chức tư vấn của Đài Loan, đã tiết lộ 4 tình huống có thể khiến các quy trình sản xuất chất bán dẫn quan trọng của Đài Loan rơi vào tay Bắc Kinh.
Ông Lai gọi chúng là “bốn lỗ hổng” và kêu gọi chính phủ Đài Loan cần chú ý.
Lỗ hổng đầu tiên liên quan đến việc chuyển nhượng cổ phần. Trung Quốc có thể nắm quyền kiểm soát các cơ sở sản xuất của Đài Loan ở Trung Quốc bằng cách chuyển giao cổ phần kiểm soát của họ cho một công dân Trung Quốc và nắm quyền sở hữu các công nghệ chủ chốt của họ.
Lỗ hổng thứ hai là việc Bắc Kinh sử dụng vốn ngoại quốc để đầu tư vào các ngành công nghiệp nhạy cảm của Đài Loan. Các doanh nghiệp do Trung Quốc tài trợ ở Hồng Kông hoặc ngoại quốc có thể trốn tránh sự giám sát từ ủy ban đầu tư của Đài Loan.
Lỗ hổng thứ 3 là Trung Quốc lợi dụng các kẽ hở quy định của Đài Loan. Chính sách trước đây do Bộ Kinh tế Đài Loan ban hành cho phép đầu tư của Trung Quốc vào các công ty Đài Loan miễn là cổ phần không vượt quá 33%. Mặc dù không có cổ phần chi phối, nhưng các nhà đầu tư Trung Quốc có thể sử dụng vị trí cổ đông lớn của mình để thu thập thông tin nhạy cảm từ các công ty Đài Loan.
Ông Lai cho biết đã có nhiều tiền lệ trong quá khứ. Ví dụ, vào năm 2012, Luxshare Precision, một công ty sản xuất Trung Quốc, đã khéo léo giữ cổ phần của mình trong Speed Tech Corp., một công ty công nghệ Đài Loan, ở mức 30.55% để tránh bị ủy ban đầu tư của Đài Loan xem xét, cho phép họ có được thông tin nhạy cảm từ hãng này.
Lỗ hổng thứ tư là nhắm mục tiêu vào các nhà cung cấp của công ty thay vì công ty. Bắc Kinh có thể thâm nhập vào chuỗi cung ứng chất bán dẫn toàn cầu bằng cách đầu tư vào các nhà cung cấp thiết bị hoặc vật liệu của họ.
Ví dụ, Công ty Sản xuất Chất bán dẫn Đài Loan (TSMC), nhà sản xuất vi mạch bán dẫn theo hợp đồng lớn nhất thế giới, đang xuất cảng ít nhất 26 nhà cung cấp chính sang Hoa Kỳ [để phục vụ] cho nhà máy sắp tới của họ ở Arizona.
Tuy nhiên, trong số các nhà cung cấp thiết bị đã đến Hoa Kỳ, Hua Yang Precision Machinery, một công ty thiết bị của Đài Loan, đã được đầu tư đáng kể bởi một công ty Trung Quốc, Shenzhen Liande Automation Equipment.
Hua Yang Precision Machinery cung cấp hệ thống kiểm tra mặt nạ, một thành phần quan trọng trong quy trình sản xuất chất bán dẫn của TSMC.
Tổng giám đốc Paul Hsiao của công ty này nói với The Epoch Times rằng họ đang “liên tục thúc đẩy công ty Trung Quốc thoái vốn tại Hua Yang.” Ông cho biết cổ phần của Trung Quốc hiện đã giảm xuống còn 9% và việc thoái vốn hoàn toàn của Trung Quốc là mục tiêu cuối cùng của công ty.
Tuy nhiên, luật sư Chen Hsu-Cheng của EDU chỉ ra rằng chủ tịch của Hua Yang Precision Machinery, Terry Chiu, lại nắm giữ hơn 466,000 cổ phiếu tại Shenzhen Liande Automation Equipment, việc sở hữu này thể hiện xung đột lợi ích.
EDU kêu gọi các nhà chức trách Đài Loan sửa đổi các luật và quy định liên quan càng sớm càng tốt để ngăn chặn hiệu quả các ngành công nghiệp và công nghệ nhạy cảm bị các nhà đầu tư Trung Quốc mua lại.
Nhà báo Liao Shiming của Hồng Kông nói với The Epoch Times: “Đài Loan là một mắt xích quan trọng trong quá trình tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu. An ninh của các ngành công nghệ cao của Đài Loan quyết định sự thành công hay thất bại của những nỗ lực do Hoa Kỳ đứng đầu nhằm tách khỏi Trung Quốc.”
Ông Liao nói, trước đây, Bắc Kinh đã sử dụng địa vị đặc biệt của Hồng Kông để nhập cảng các sản phẩm nhạy cảm của Hoa Kỳ và thậm chí cả công nghệ liên quan đến quân sự.
Tuy nhiên, vào tháng 07/2020, Tổng thống Mỹ khi đó là ông Donald Trump đã ký sắc lệnh hành pháp thu hồi quy chế đặc biệt của Hồng Kông. Hành động của Hoa Kỳ được đưa ra trong bối cảnh Bắc Kinh đang cân nhắc về luật an ninh quốc gia đối với Hồng Kông.
Các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ cản trở nghiêm trọng sự phát triển công nghệ của Trung Quốc
Trở lại năm 2015, Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã công bố sáng kiến “Sản xuất tại Trung Quốc 2025” (MIC 2025). Mục tiêu là đầu tư mạnh vào phát triển công nghệ trong nước để chấm dứt sự phụ thuộc của Trung Quốc vào công nghệ ngoại quốc và biến Trung Quốc thành cường quốc toàn cầu về công nghiệp công nghệ cao trong 10 năm.
Tuy nhiên, nhiệm vụ của ĐCSTQ đối với chất bán dẫn nói riêng, đã hoàn toàn đi chệch hướng. Năm 2016, lần đầu tiên Trung Quốc nhập cảng nhiều vi mạch bán dẫn hơn dầu mỏ. Năm 2020, nhập cảng vi mạch bán dẫn của Trung Quốc đạt 380 tỷ USD. Và năm ngoái, lượng vi mạch bán dẫn nhập cảng đã vượt quá 440 tỷ USD, nhiều hơn lượng nhập cảng dầu và đậu tương của Trung Quốc vào năm 2021 cộng lại, theo Tổng cục Hải quan Trung Quốc.
Ngoài ra, ông Liao tin rằng số liệu chính thức của ĐCSTQ về nhập cảng có thể bị báo cáo thiếu nghiêm trọng, có thể là do buôn lậu vi mạch bán dẫn . Ông trích dẫn sự khác biệt giữa số liệu chỉ số xuất nhập cảng do hải quan Hồng Kông và hải quan Trung Quốc công bố, với con số của Hồng Kông vượt quá hơn 300 tỷ USD của Trung Quốc vào năm 2021.
Ông Liao giải thích rằng không có thuế xuất nhập cảng ở Hồng Kông, vì vậy những người trung gian không phải che giấu điểm đến của các giao dịch trung chuyển. Tuy nhiên, nhập cảng chất bán dẫn của Trung Quốc phải chịu thuế quan và do đó các nhà nhập cảng có thể sử dụng các biện pháp khác, chẳng hạn như buôn lậu, để duy trì tỷ suất lợi nhuận.
Ví dụ, Thâm Quyến đã trở thành thị trường thu mua vi mạch bán dẫn lớn nhất ở Trung Quốc trong những năm gần đây. Nhiều doanh nghiệp tư nhân nhỏ ở chợ điện tử Huaqiangbei của Thâm Quyến đã dựa vào kinh doanh vi mạch bán dẫn để đạt được siêu lợi nhuận trong hai năm qua, nhiều trong số doanh nghiệp này đến từ Hong Kong.
Ông Liao nói, “Tuy nhiên, dựa vào buôn lậu [vi mạch bán dẫn] sẽ không cứu được các ngành công nghệ cao của Trung Quốc.”
Theo South China Morning Post (SCMP), một tổ chức tư vấn tại Đại học Bắc Kinh của Bắc Kinh đã công bố một báo cáo kết luận rằng Trung Quốc có thể sẽ chịu nhiều thiệt hại hơn trong cuộc tách rời công nghệ khỏi Hoa Kỳ.
Một báo cáo dài 7,600 ký tự do Viện Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế của trường Đại học này công bố hôm 30/01 cũng cho thấy rằng thiệt hại của Trung Quốc do tách biệt công nghệ có thể sẽ lớn hơn của Hoa Kỳ, viện dẫn nhiều lý do chính bao gồm cả điểm nghẽn của sự mức cao phát triển công nghệ cao và công nghệ sản xuất vi mạch bán dẫn của Trung Quốc.
Hôm 11/01, nhà máy đúc bán dẫn lớn nhất Trung Quốc, Semiconductor Manufacturing International Corp (SMIC), đã tổ chức báo cáo thu nhập cho quý 4 năm 2021. Theo một báo cáo của SCMP, giám đốc tài chính Gao Yonggang của công ty cho biết quyết định của Hoa Kỳ đưa công ty vào Danh sách các Thực thể (bị trừng phạt) phủ bóng đen lên sự phát triển của SMIC đối với các nodes công nghệ tiên tiến, mặc dù hoạt động của SMIC đối với các công nghệ trưởng thành phần lớn vẫn không bị xáo trộn.
Các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ cấm SMIC nhập cảng các công cụ sản xuất vi mạch bán dẫn tiên tiến nhất, điều này đã cản trở sự phát triển của các vi mạch bán dẫn có node dưới 10 nm, công nghệ thường được sử dụng trong các điện thoại thông minh mới nhất, buộc công ty phải tập trung vào các nút 28 nm trưởng thành hơn được sử dụng cho ứng dụng trong ngành xe hơi và công nghiệp.
Trung Quốc nỗ lực vượt qua sự phong tỏa của Hoa Kỳ
Vào tháng 07/2021, Tập đoàn Tsinghua Unigroup được nhà nước hậu thuẫn của Trung Quốc, từng là nhà vô địch quốc gia về sản xuất chất bán dẫn, vỡ nợ và bắt đầu tái cấu trúc do tòa án làm trung gian. Tập đoàn từng nhảy vọt dẫn đầu ngành công nghiệp bán dẫn của Trung Quốc bằng cách tham gia vào một loạt thương vụ mua lại hiện đã phá sản và cần một gói cứu trợ.
Theo Financial Times, vào tháng 12/2021, Tsinghua Unigroup thông báo rằng một tập đoàn do Beijing Jianguang Asset Management (JAC Capital) và Wise Road Capital dẫn đầu sẽ trở thành nhà đầu tư chiến lược để cứu trợ cho nhà phát triển chất bán dẫn có trụ sở tại Bắc Kinh này. Tập đoàn này sẽ mua lại tất cả các công ty con, bao gồm nhà sản xuất vi mạch bán dẫn nhớ lớn nhất Trung Quốc Yangtze Memory và các công ty thiết kế vi mạch bán dẫn lớn khác.
Hai quỹ của Trung Quốc sẽ đẩy mạnh việc mua lại các công ty liên quan đến chất bán dẫn, thiết lập chuỗi cung ứng nội địa bao gồm thiết kế, sản xuất, đóng gói và thử nghiệm vi mạch bán dẫn, và nguyên liệu thô.
Reuters đưa tin, cùng tháng đó, Wise Road Capital đã mua lại 4 nhà máy tại Trung Quốc của ASE Group, công ty đóng gói và thử nghiệm vi mạch bán dẫn lớn nhất thế giới có trụ sở chính tại Đài Loan.
Đầu tháng 11/2021, Wise Road Capital thông báo mua lại ePAK, nhà cung cấp chất bán dẫn xếp thứ 4 thế giới.
Tuy nhiên, SCMP đưa tin, vào tháng 12, nỗ lực của Wise Road Capital để mua lại Magnachip của Hàn Quốc, nhà sản xuất vi mạch bán dẫn điều khiển OLED lớn thứ hai thế giới, đã bị dừng lại do sự can thiệp của Hoa Kỳ.
Chiến lược mua bán và sáp nhập hiếu chiến của Trung Quốc dường như không hiệu quả trong các ngành công nghiệp bán dẫn, thường dẫn đến phá sản và yêu cầu các gói cứu trợ. Ngược lại, dây chuyền sản xuất chất bán dẫn mạnh mẽ của Đài Loan được xây dựng qua nhiều thập kỷ nghiên cứu và phát triển chứ không phải bằng cách đi tắt đón đầu.
Hoa Kỳ tăng cường nỗ lực tách rời khỏi Trung Quốc
Cuộc họp giao ban của Tòa Bạch Ốc nhôm 11/02 đã giới thiệu khuôn khổ kinh tế Ấn Độ – Thái Bình Dương (IPEF) trong đó nêu ra các ưu tiên chính của Hoa Kỳ nhằm liên kết với các đồng minh và đối tác nhằm cạnh tranh hiệu quả hơn với Trung Quốc trong cuộc chạy đua công nghệ.
Chiến lược đề cập đến hành vi quyết đoán và hiếu chiến hơn nhiều của Trung Quốc ở khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương và tầm quan trọng của việc thiết lập chuỗi cung ứng công nghệ cao mà không có Trung Quốc.
Theo Trung tâm Trung Quốc và Toàn cầu hóa, một tổ chức tư vấn của Trung Quốc, từ hôm 14/05/2019 đến 08/04/2021, Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã đưa 336 thực thể Trung Quốc, bao gồm cả cá nhân, vào Danh sách Thực thể, hạn chế việc mua lại các Các công nghệ liên quan đến Hoa Kỳ. Danh sách trừng phạt bao gồm Huawei, SMIC và nhiều công ty công nghệ quan trọng như các trung tâm siêu máy tính thuộc sở hữu nhà nước trên khắp Trung Quốc.
Ngoài ra, hôm 07/02, Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã thêm 33 pháp nhân Trung Quốc vào “Danh sách chưa được xác minh” vì không thể xác minh xem các bên có phải là người nhận hàng hóa Hoa Kỳ đáng tin cậy hay không và do đó cấm họ mua một số sản phẩm nhất định của Hoa Kỳ.
Nỗ lực tách rời do Hoa Kỳ dẫn đầu tiếp tục phát triển, với nhiều đồng minh và đối tác hơn cùng tham gia. Trong số đó, Đài Loan được cho là một trong những đối thủ quan trọng nhất, nếu không muốn nói là quan trọng nhất.
Trong một cuộc chiến ngăn chặn và thâm nhập xung quanh công nghệ cao, ai sẽ là người đứng đầu vẫn chưa rõ ràng.
James Wu đã đóng góp vào báo cáo này.
Bà Anne Zhang là nhà văn của The Epoch Times tập trung vào các chủ đề liên quan đến Trung Quốc. Bà bắt đầu viết cho ấn bản tiếng Trung vào năm 2014.
Vân Du biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
Xem thêm: