Bắc Kinh tiếp tục bày tỏ sự ủng hộ đối với ông Putin và tuyên bố chủ quyền trên Eo biển Đài Loan
Hai ngày trước sinh nhật của lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình, ông đã thực hiện hai bước đi lớn. Các nhà phân tích tin rằng những hành động này cũng nhằm mục đích tăng ưu thế cho ông khi ông tìm kiếm nhiệm kỳ thứ ba tại Đại hội Đảng lần thứ 20 sắp tới.
Ở các nước cộng sản, sinh nhật của các lãnh đạo cao nhất là những ngày quan trọng đối với toàn thể quốc gia. Ông Tập sinh ngày 15/06/1953.
Hôm 13/06, ông Tập được cho là đã ký một “Bản phác thảo cho các hành động quân sự phi chiến tranh của quân đội Trung Quốc.” Cùng ngày, Bộ Ngoại giao Trung Quốc bất ngờ thay đổi luận điệu và công khai tuyên bố chủ quyền đối với Eo biển Đài Loan, gây ra phản ứng ngay lập tức từ Tòa Bạch Ốc, vốn cáo buộc Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) phá hoại hòa bình và ổn định của Eo biển Đài Loan.
Bản phác thảo với các chi tiết không được công khai với công chúng này đã chính thức có hiệu lực hôm 15/06, vào ngày sinh của ông Tập. Truyền thông nhà nước Trung Quốc tuyên bố rằng văn kiện này là nhằm mục đích bảo vệ chủ quyền và an ninh quốc gia, đồng thời cung cấp cơ sở pháp lý để Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLA) “tiến hành các hoạt động quân sự phi chiến tranh.”
Cũng trong ngày 15/06, ông Tập đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin, nhắc lại rằng hai nhà lãnh đạo sẽ tiếp tục làm sâu sắc hơn mối bang giao Trung-Nga và bày tỏ sự ủng hộ lẫn nhau đối với các nghị trình chính của nhau.
Hai ngày trước, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa (Wei Fenghe) đã tuyên bố công khai tại Diễn đàn An ninh Á Châu rằng quân đội Trung Quốc sẽ “không ngần ngại chiến đấu” vì cái gọi là “thống nhất” Đài Loan.
Hoạt động quân sự ‘phi chiến tranh’ hoặc ‘không phải chiến tranh’
Dựa trên từ ngữ của bản phác thảo trên, các nhà phân tích tin rằng hành động quân sự tiềm tàng chống lại Đài Loan của ĐCSTQ có thể sẽ được thực hiện trong một kịch bản “không phải chiến tranh.”
“Xét rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin xâm lược Ukraine dưới danh nghĩa ‘chiến dịch quân sự đặc biệt’, ông Tập Cận Bình có thể tấn công Đài Loan với danh nghĩa chống khủng bố và chống tội phạm,” ông Yaita Akio, giám đốc chi nhánh Đài Bắc của tờ Sankei Shimbun, cho biết trong bài đăng trên Facebook của mình hôm 14/06. “Nếu đó không phải là một hành động chiến tranh, thì họ có thể trốn tránh các quy định liên quan của luật pháp quốc tế, và cũng có thể trốn tránh một số lệnh trừng phạt kinh tế.”
Ông Lý Yến Minh (Li Yanming), một nhà bình luận nổi tiếng về các vấn đề thời sự, nói với The Epoch Times rằng hàng loạt hành động gần đây của ĐCSTQ cho thấy Trung Quốc và Nga đang hợp lực với mục tiêu chung là thay đổi trật tự quốc tế hiện hữu do Hoa Kỳ lãnh đạo. Cho dù đó là cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine hay các mối đe dọa quân sự liên tục của ĐCSTQ ở Eo biển Đài Loan, Đông Á, và Biển Đông, thì tất cả đều nhắm vào trật tự thế giới và Hoa Kỳ, bởi vì Hoa Kỳ đang đóng vai trò là đại diện và duy trì trật tự quốc tế. Đồng thời, ông Tập đang cố gắng tạo thêm ưu thế cho việc tái đắc cử của mình tại Đại hội Đảng lần thứ 20.
Hội đàm thượng đỉnh Trung-Nga cam kết tiếp tục ‘hỗ trợ lẫn nhau’
Mặc dù Trung Quốc và Nga đã đưa ra những nhận xét khác nhau về cuộc điện đàm giữa ông Tập và ông Putin, nhưng hai bên đã bày tỏ sự ủng hộ lẫn nhau trong cuộc chiến Nga-Ukraine và cho chiến lược của ĐCSTQ đối với Đài Loan.
“Trung Quốc sẵn sàng tiếp tục sự ủng hộ qua lại của chúng tôi đối với Nga trong các vấn đề liên quan đến lợi ích cốt lõi và các mối quan tâm chính như chủ quyền và an ninh,” ông Tập nói trong cuộc điện đàm, theo thông cáo báo chí hôm 15/06 của Tân Hoa Xã.
Phía Nga tuyên bố rằng ông Tập “công nhận tính hợp pháp trong các hành động của Nga nhằm bảo vệ các lợi ích căn bản của đất nước trước những thách thức an ninh do các thế lực bên ngoài tạo ra.”
Ông Tập nói rằng Trung Quốc sẽ đưa ra những đánh giá độc lập về cuộc chiến Nga-Ukraine dựa trên quan điểm lịch sử rộng lớn và điều gì là đúng và điều gì là sai. Ông Putin đã đáp lại bằng cách nói rằng Nga ủng hộ các hành động của ĐCSTQ về các vấn đề liên quan đến Tân Cương, Hồng Kông, và Đài Loan, đồng thời cho biết Nga phản đối sự can thiệp của ngoại quốc vào các vấn đề nội bộ của Trung Quốc.
Ông Hoành Hà (Heng He), một nhà bình luận nổi tiếng về các vấn đề thời sự, tin rằng cuộc điện đàm này đánh dấu một cuộc điện đàm bước ngoặt khác sau cuộc nói chuyện giữa ông Tập và ông Putin vào ngày 25/02, hôm đầu tiên của cuộc xâm lược của Nga, và nó đã phục vụ mục tiêu làm sâu sắc hơn nữa mối bang giao giữa hai quốc gia này.
Ông Thời Ân Hoằng (Shi Yinhong), giáo sư Quan hệ quốc tế tại Đại học Nhân dân Trung Quốc, nói với Hãng thông tấn Trung ương Đài Loan rằng Trung Quốc hiện đang cảm thấy lạc quan hơn về kết quả của cuộc chiến của Nga ở miền đông Ukraine, điều khiến Trung Quốc ngày càng thân Nga và chống Mỹ hơn.
ĐCSTQ bất ngờ tuyên bố chủ quyền trên Eo biển Đài Loan
Hôm 13/06, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết vùng biển của Eo biển Đài Loan là “vùng nội thủy” và đó là “tuyên bố sai lầm khi một số quốc gia coi nơi đây là một ‘vùng biển quốc tế.’”
Đáp lại, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ Ned Price cho biết trong một thư điện tử với Reuters: “Eo biển Đài Loan là một tuyến đường thủy quốc tế, có nghĩa là Eo biển Đài Loan là một khu vực mà các quyền tự do trên biển cả, bao gồm quyền tự do hàng hải và hàng không, đang được bảo đảm theo luật quốc tế.”
Ông Price nhắc lại rằng Hoa Kỳ lo ngại sâu sắc về “những lời lẽ gây hấn và hoạt động cưỡng ép đối với Đài Loan” của Trung Quốc, đồng thời cho biết Hoa Kỳ “sẽ tiếp tục bay, đi thuyền, và hoạt động ở bất cứ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép, bao gồm cả quá cảnh qua Eo biển Đài Loan.”
Thế giới có “mối quan tâm lâu dài đối với hòa bình và ổn định ở Eo biển Đài Loan, và chúng tôi coi đây là một trung tâm an ninh và thịnh vượng cho khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương rộng lớn hơn,” ông Price nói thêm.
Đài Loan đã phản ứng mạnh mẽ với các hành động của ĐCSTQ. Cơ quan hàng đầu của Đài Loan về các mối liên hệ xuyên eo biển, Hội đồng Các vấn đề Đại lục, đã ra một tuyên bố hôm 14/06, nói rằng những nhận xét của Trung Quốc đã làm suy yếu hiện trạng trên Eo biển Đài Loan và làm gia tăng căng thẳng trong khu vực.
Hôm 14/06, Thủ tướng Đài Loan Tô Trinh Xương (Su Tseng-chang) cho biết Eo biển Đài Loan “hoàn toàn không phải là vùng biển nội địa của Trung Quốc,” đồng thời nói thêm rằng “Trung Quốc (ĐCSTQ) chưa bao giờ ngừng hoặc che giấu tham vọng thôn tính Đài Loan.”
Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida cũng cảnh báo tại Đối thoại Shangri-La diễn ra từ ngày 10/06 đến ngày 12/06 rằng “Ukraine của ngày hôm nay là Đông Á của ngày mai.” Ông đã chỉ rõ ra rằng giống như hành động quân sự của Nga chống lại Ukraine, các mối đe dọa quân sự liên tục của ĐCSTQ ở Eo biển Đài Loan là nhằm “làm lung lay nền tảng của trật tự quốc tế.”
Ông Akio Yaita cho biết trên trang Facebook của mình rằng yêu sách của ĐCSTQ về “vùng nội thủy” là “một lời thách thức trắng trợn đối với Công ước Quốc tế về Luật Biển và một sự thay đổi cưỡng bách đối với các quy tắc hiện hữu của cộng đồng quốc tế.”
Bà Jennifer Bateman là một cây viết chuyên về tin tức tại Trung Quốc.