Những cuộc xâm nhập của quân đội Mexico vào đất Hoa Kỳ khiến các nhân viên biên giới lo lắng

SAN DIEGO — Khi ánh dương bắt đầu tắt dần, tại một trại quản lý nhập cư bất hợp pháp bỏ hoang ở bức tường biên giới gần Jacumba, thuộc quận San Diego của California, một vài binh sĩ Mexico được trang bị súng trường tấn công đi tuần tra địa hình gập ghềnh trên những ngọn đồi phía trên.

Bên dưới họ, những chiếc lều màu trắng dọc theo bức tường biên giới phía Mexico báo hiệu sự hiện diện của quân đội khi vệ binh quốc gia Mexico (Guardia Nacional) đi đến trên một chiếc xe tải. Họ dựng trại ở đây hồi đầu tháng Hai.

Hôm 29/02, một binh sĩ Mexico trốn sau một tảng đá khi nhận ra các phóng viên đã nhìn thấy anh ta từ phía Hoa Kỳ ở bên kia biên giới. Một lúc sau, anh ta chui qua hàng rào thép gai để về lại Mexico.

Ông Manny Bayon, một phát ngôn viên của Hội đồng Tuần tra Biên giới Quốc gia ở San Diego, cho biết, thông thường bất kỳ sự xâm nhập nào của quân đội Mexico đều được báo cáo trực tiếp về trụ sở chính và Tòa Bạch Ốc sẽ được thông báo.

Sau khi xem một đoạn video của The Epoch Times về binh sĩ Mexico ở những ngọn đồi phía trên đèo San Judas đó, ông Bayon nói rằng rõ ràng người lính này đang ở trên đất Hoa Kỳ.

“Họ nên biết rõ hơn để không làm như thế,” ông nói với The Epoch Times. “Có một cột mốc ranh giới trên đỉnh ngọn đồi đó. Tôi đã từng lên đó. Tôi đã nhìn thấy cột mốc đó.”

Ông Bayon cho biết bất kỳ sự xâm nhập nào cũng đều có nguy cơ đe dọa đến an toàn của các nhân viên Tuần tra Biên giới.

“Khi quý vị thấy ai đó có vũ khí tự động tiến vào Hoa Kỳ, thì thật đáng lo ngại. Ý tôi là, họ đang không đến đây khi mang theo hoa hay để làm mọi thứ tốt đẹp hơn,” ông nói. “Mà thật đáng lo ngại vì họ tiến hành giám sát ngược lại chúng ta.”

Và ông Bayon cho biết chỉ vì ai đó mặc trang phục có vẻ như là của quân đội Mexico, thì không nhất thiết có nghĩa họ là thuộc quân đội Mexico.

Ông nói: “Các băng đảng cũng đã sử dụng quân phục để cải trang thành giống như quân đội — nhưng kỳ thực họ vẫn là băng đảng.”

Một nhân viên Tuần tra Biên giới ở Arizona, yêu cầu ẩn danh vì sợ bị đáp trả, nói với The Epoch Times rằng không có cuộc xâm nhập nào không được giải quyết.

“Bất cứ khi nào quân đội Mexico đi sang bên phía chúng ta, thì chúng tôi luôn được thông báo. Đó là một vấn đề nghiêm trọng,” ông nói. “Chúng tôi có những người là đầu mối liên lạc với phía nam, vì vậy họ sẽ được thông báo, và chắc chắn ngay lập tức sẽ có những cuộc điện thoại được kết nối.”

Ông cho biết đôi khi chính binh sĩ Mexico không biết ranh giới ở đâu hoặc họ là bị lạc, đặc biệt là ở những vùng xa xôi, nơi ranh giới không rõ ràng.

“Tuy nhiên, có một số vùng có ranh giới rất rõ ràng,” ông nói. “Chúng tôi cố gắng cư xử tử tế với họ, vì phần lớn họ cũng giống như chúng tôi thôi.”

“Chúng tôi không tiến đến những việc như đấu súng. Thông thường, chúng tôi cố gắng xoa dịu tình hình và thượng cấp của họ sẽ được thông báo. Đó không phải là điều mà chúng ta chỉ đơn giản là cho phép xảy ra. Chắc chắn sẽ có người ngay lập tức được thông báo. Đó luôn là một vấn đề nghiêm trọng nếu họ tiến sang phía Hoa Kỳ và ngược lại.”

Chưa đầy ba tháng trước, khoảng trống ở cuối bức tường biên giới này, nơi hiện nay là các lều quân sự, là một con đường đi bộ dành cho hàng ngàn người ngoại quốc từ Mexico tiến vào Hoa Kỳ bất hợp pháp.

Những kẻ vận chuyển lậu người Mexico thường xuyên thả hàng hóa là con người của họ tại một đường mòn dẫn đến khoảng trống hẹp này, được gọi là đèo San Judas, nơi bức tường biên giới dài 30 feet (hơn 9 mét) dừng lại ở sườn đồi dốc.

Hồi tháng Hai, bà Kate Monroe, một cựu binh Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ và là ứng cử viên Đảng Cộng Hòa tranh cử vào Quốc hội ở Địa hạt 49, người bị thua trong cuộc bầu cử sơ bộ hôm 05/03, đã mua một cuộn dây thép gai dài 400 feet (khoảng 122 mét) từ Amazon và cho bịt kín khoảng trống này. Dây thép gai này vẫn còn ở đó.

Cách đó vài trăm thước ở bên phía Mỹ tại một địa điểm được gọi là trại Willow đối với các nhân viên Tuần tra Biên giới Hoa Kỳ, những tàn tích của hàng chục điểm đốt lửa và chỗ trú ẩn tạm bợ, nơi hàng trăm người nhập cư bất hợp pháp đã chờ để được chuyển đi và giải quyết thủ tục sau khi tự nộp mình cho các nhân viên hồi tháng 12/2023 chẳng còn mấy.

Theo Lực lượng Tuần tra Biên giới, hai địa điểm khác — được gọi là trại Moon và trại 177 — gần các địa điểm vượt biên bất hợp pháp đã biết ở gần các thị trấn nhỏ Jacumba và Boulevard rìa phía đông nam của quận này, hiện cũng được quân đội Mexico tuần tra.

Bất chấp sự hiện diện của quân đội, tình trạng vượt biên bất hợp pháp vẫn không giảm đi đáng kể trong khu vực này. Theo ông Brandon Judd, chủ tịch Hội đồng Tuần tra Biên giới Quốc gia, hôm 06/03, 1,132 người nhập cư bất hợp pháp đã bị bắt giữ ở khu vực San Diego, số lượng này nằm trong phạm vi trung bình hàng ngày trong vài tuần qua.

Ông nói với The Epoch Times: “Chúng tôi không thấy tổng số vụ bắt giữ giảm xuống.”

Một thỏa thuận với Mexico?

Ông Todd Bensman, một chuyên gia an ninh quốc gia cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Nhập cư có trụ sở tại Hoa Thịnh Đốn và là cựu sĩ quan tình báo chống khủng bố, nói với The Epoch Times rằng theo những binh sĩ Mexico mà ông phỏng vấn, họ đang vây bắt những người di cư gần biên giới Hoa Kỳ và mang những người này về phía nam.

“Họ nói rằng họ nhận được mệnh lệnh truy lùng tất cả những người nhập cư và giao những người này cho cơ quan nhập cư Mexico để trục xuất về các tỉnh phía nam [của Mexico]. Họ cũng nói với tôi rằng các đợt khai triển của họ không có giới hạn,” ông Bensman nói.

Sự hiện diện quân sự ngày càng tăng của Mexico dọc biên giới trùng hợp với một loạt các cuộc đàm phán song phương.

Tổng thống Biden đã tổ chức các cuộc gặp song phương với người đồng cấp Mexico vào ngày 17/11/2023, và điện đàm với ông ấy vào ngày 22/12/2023, đưa đến cuộc họp vào ngày 27/12/2023 giữa tổng thống Mexico và phái đoàn Hoa Kỳ, trong đó có Ngoại trưởng Antony Blinken và Bộ trưởng An ninh Nội địa Alejandro Mayorkas, tiếp đó là chuyến đi của Tổng thống Biden tới Mexico City hôm 09/01.

Một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao cho biết trước cuộc họp: “Ngoại trưởng Blinken sẽ thảo luận về tình trạng di cư bất thường chưa từng có tiền lệ ở Tây Bán cầu và xác định các cách mà Mexico và Hoa Kỳ sẽ giải quyết các thách thức an ninh biên giới.”

Phát ngôn viên này cũng cho biết ông Blinken sẽ tái khẳng định cam kết của Hoa Kỳ đối với Tuyên bố Los Angeles về Di cư và Bảo vệ, đồng thời “nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết về các lộ trình hợp pháp và các hành động thực thi bổ sung của các đối tác trong toàn khu vực.”

Ông Bensman viết, sau khi phái đoàn trở về, Mexico “đã tiến hành một trong những hoạt động chống nhập cư bất hợp pháp trong nước hùng tráng nhất trong thời gian gần đây.”

Ông phỏng đoán chính phủ Tổng thống Biden có thể đã “đạt được thỏa thuận” với Tổng thống Mexico Andrés Manuel López Obrador để trấn áp những người nhập cư bất hợp pháp đi về phía bắc. Cả hai tổng thống đều có các cuộc bầu cử trong năm nay.

“Lục quân Mexico hiện diện khắp biên giới phía bắc đang thực hiện nhiều hình thức ngăn chặn khác nhau từ Texas, họ đang ráo riết truy lùng những người nhập cư. Và khi tìm thấy, họ buộc những người này lên xe buýt để chở về phía nam,” ông Bensman nói.

“Họ đang ngăn cản giao thông trên các chuyến tàu chở hàng, chặn lối vào các bãi đường sắt, và kéo người nhập cư ra khỏi tàu,” ông nói. “Toàn bộ điều này đều là một phần cuộc đàn áp của Mexico do ông Biden chỉ thị và truyền cảm hứng, được khai triển trên toàn quốc đối với Mexico.”

Dữ liệu của CBP cho thấy hồi tháng Một, các nhân viên Tuần tra Biên giới đã bắt giữ 124,220 người nhập cư bất hợp pháp dọc biên giới phía nam. Con số này giảm 50% so với mức tăng kỷ lục 249,735 hồi tháng 12/2023.

Ông Bensman nói, các hãng thông tấn Mỹ về cơ bản đã phớt lờ các hành động của Mexico trong khi “truyền thông Mexico đã rất quan tâm về vấn đề này.”

Một tờ báo Mexico đã đưa tin rằng chính phủ Mexico đang “chịu áp lực của Hoa Kỳ” để tăng cường các hoạt động quân sự của nước này tại Tijuana, Juarez, và Matamoros — các thành phố lần lượt đối diện với San Diego, El Paso, và Brownsville. Ở Matamoros, quân đội Mexico gần đây đã san bằng một trại di cư lớn và đào các hào chống người đi bộ.

Ông Bensman viết rằng chính phủ Tổng thống Biden có thể đã sử dụng đòn bẩy của mình để thúc giục Mexico “trấn áp một cách rộng rãi và chưa từng có tình trạng di cư bất hợp pháp qua lãnh thổ Mexico, nhằm giảm bớt quan điểm chính trị tiêu cực về các cuộc vượt biên quy mô lớn tại biên giới Hoa Kỳ trước cuộc bầu cử tổng thống năm 2024.”

Ông nói, mặc dù trước đây Mexico đã khai triển quân đội và lực lượng vệ binh quốc gia đến biên giới, nhưng chiến dịch lần này “có vẻ lâu dài hơn các chiến dịch khác.”

Không rõ các hoạt động của băng đảng đang phản ứng thế nào trước cuộc đàn áp của quân đội Mexico, nhưng ông Bensman cho biết “rõ ràng là họ vẫn đang hái ra tiền” khi đưa những người nhập cư bất hợp pháp vào California và Arizona.

“Mexico rõ ràng vẫn đang cung cấp một số loại lối thoát ở Arizona và California bởi vì họ [người nhập cư] vẫn đang băng qua với số lượng lớn tại lối mở này,” ông nói. “Rõ ràng là biên giới không được bịt kín hoàn toàn.”

Ông Bensman cho biết, các cuộc vượt biên bất hợp pháp trên toàn quốc đã giảm từ mức tăng kỷ lục hơn 12,600 trong một ngày vào ngày 19/12/2023 xuống còn khoảng 5,000 hoặc 6,000 một ngày, cũng không phải “điều lý tưởng.”

“Việc này vẫn còn là một đại thảm họa.”

Tình thế chính trị

Một ngày sau khi Tổng thống Joe Biden và cựu Tổng thống Donald Trump đồng thời tổ chức các cuộc họp báo ở Texas hôm 29/02 — Tổng thống Biden tại Brownsville và cựu Tổng thống Trump tại Eagle Pass — Thống đốc California Gavin Newsom đã có chuyến đi vào buổi chiều muộn tới biên giới California.

Ông Newsom dừng lại ở trại Willow, nơi ông được các quan chức Tuần tra Biên giới và Lực lượng Vệ binh Quốc gia California báo cáo tóm tắt. Không có những người nhập cư bất hợp pháp như thường lệ, những nơi trú ẩn tạm bợ, và những chiếc lều xiêu vẹo, hay rác rưởi rải rác trên mặt đất — chỉ có dây thép gai và quân đội Mexico.

“Chỗ đó đã được dọn sạch sẽ. Không có ai ở đó cả,” ông Bayon nói.

Một ngày trước đó, hôm 29/02, khoảng 50 người nhập cư bất hợp pháp đã nộp mình cho các nhân viên Tuần tra Biên giới cách Jacumba khoảng 5 dặm (8 km) về phía đông tại trại Moon của Jacumba dọc Xa lộ Liên tiểu bang 8.

Và, trong vòng khoảng hai tiếng đồng hồ, hàng chục người khác, trong đó có một số người từ Trung Quốc, đã vượt qua phần còn dang dở của bức tường [biên giới] ở Núi Otay, ngay phía đông Tijuana, một số trong tình trạng kiệt sức, khát nước, và đói bụng sau khi đi bộ nhiều dặm lên xuống các con dốc ngoằn ngoèo dọc theo con đường đất lộng gió.

Gần chân núi, một nhóm khoảng 20 người nhập cư bất hợp pháp — trong đó có một số người đến từ Cộng hòa Guinea ở Tây Phi — đang chờ để nộp mình cho lực lượng Tuần tra Biên giới.

Hàng trăm người khác đã được lực lượng tuần tra Biên giới thả ra đường phố San Diego tại trung tâm quá cảnh Iris ở San Ysidro. Theo nguồn tin của lực lượng Tuần tra Biên giới, trong tuần cuối cùng của tháng Hai, các trung tâm quá cảnh ở San Ysidro, Oceanside, và El Cajon đã thả hơn 5,000 người nhập cư bất hợp pháp.

Ông Bayon nói với The Epoch Times rằng dù ông rất vui vì thống đốc đã đến biên giới, nhưng ông Newson đã không thấy được “sự hỗn loạn đang diễn ra ở đây” vào tháng Mười Hai.

Ông Bayon nói: “Ông ấy lái xe đến tận Jacumba thay vì ông ấy nên dừng lại ở đây, tại San Diego, rồi sau đó hẵng di chuyển đến đó.”

“Ông ấy là thống đốc California. Ông ấy có thể đã kiểm tra toàn bộ biên giới phía nam trong vòng vài tiếng, nhưng ông ấy quyết định chỉ đi đến khu vực cụ thể mà chúng tôi biết đó là nơi được dùng để tô vẽ hình ảnh, vốn luôn được chính phủ Hoa Kỳ dọn dẹp nhiều nhất có thể để khiến cho nơi đó trông như không có vấn đề gì. Nhưng, đó lại là vấn đề.”

Vào ngày thống đốc đến thăm, hàng chục người nhập cư bất hợp pháp đã đến bức tường biên giới gần đường Dairy Mart ở San Diego, vươn tay giữa các cột thép để lấy chai nước, chuối tươi, và đồ ăn nhẹ được bày sẵn trên bàn bên trong một căn lều mở thuộc sở hữu của liên minh các nhóm bất vụ lợi cung cấp viện trợ nhân đạo có trụ sở tại San Diego.

Anh Wilson Perez, 24 tuổi, đến từ Guatemala, nói với The Epoch Times qua các thanh gỗ trên bức tường rằng anh trèo lên bức tường chính gần Tijuana và đang đợi giữa bức tường này và bức tường phụ để nộp mình cho lực lượng Tuần tra Biên giới Hoa Kỳ. Những người khác cho biết họ đến từ Guatemala, Peru, Brazil, và Jamaica.

Dự luật an ninh biên giới

Sau chuyến công du đến biên giới này, ông Newsom đã đưa ra tuyên bố cáo buộc Đảng Cộng Hòa phá hoại các nỗ lực của “lưỡng đảng” nhằm chấm dứt cuộc khủng hoảng biên giới.

Ông nói: “Đảng Cộng Hòa trong Quốc hội không làm gì khác ngoài việc tạo ra sự hỗn loạn và phá hoại” để ngăn chặn mọi nỗ lực đạt được tiến triển.

“Họ đã bác bỏ thỏa thuận an ninh biên giới lưỡng đảng.”

Tuy nhiên, ông Newsom không đề cập rằng dự luật chi tiêu tổng hợp (omnibus) trị giá 118 tỷ USD được đề xướng mà trong đó có hàng chục tỷ dollar của người đóng thuế để viện trợ quân sự cho Israel và Ukraine, vốn vượt xa số tiền dành cho an ninh biên giới — là lý do khiến các thành viên Đảng Cộng Hòa tại Hạ viện gọi dự luật này là “loại từ vòng gửi xe” (dead on arrival) và bác bỏ dự luật này. Thay vào đó, ông đứng về phía Tòa Bạch Ốc.

Ông nói: “Vào ngày đầu tiên nhậm chức, Tổng thống Biden đã đưa ra một kế hoạch toàn diện tập trung vào việc bảo vệ biên giới của chúng ta, bảo đảm những người nhập cư không có giấy tờ hợp pháp có được tư cách thường trú vĩnh viễn ở đất nước chúng ta, và giúp các doanh nghiệp giải quyết nhu cầu của họ về người lao động.”

Tuy nhiên, ông Judd nói, ông Newsom đã phạm phải “sai lầm nghiêm trọng” khi đổ lỗi cho Đảng Cộng Hòa.

“Ông Newsom đã sai đến mức không thể sai hơn nữa, và ông ấy biết điều đó,” ông Judd nói với The Epoch Times trong một tin nhắn.

Với 50% đến 60% nhân viên Tuần tra Biên giới “bị trói buộc” vào việc giải quyết những người nhập cư bất hợp pháp thay vì đi tuần tra biên giới, ông Bayon cho biết ông Newsom có thể giúp đỡ bằng cách cử một số Vệ binh Quốc gia đến giúp đỡ, như các thống đốc khác đã làm, trong đó có Thống đốc Texas Greg Abbott và các thống đốc của các tiểu bang Florida, South Dakota, Georgia, và Tennessee. Tổng cộng, đã có 14 tiểu bang đã cử lực lượng Vệ binh Quốc gia tới biên giới Texas kể từ năm 2021.

“Đây không chỉ là vấn đề của các tiểu bang biên giới phía nam. Đó là vấn đề của tất cả mọi người, nhưng họ đang cố đổ lỗi cho Đảng Cộng Hòa,” ông Bayon nói. “Hãy đi thẳng vào vấn đề. Tất cả chúng ta hãy cùng nhau làm việc và bảo vệ nước Mỹ.”

Văn phòng của ông Newsom không trả lời các câu hỏi về chuyến thăm của ông tới nơi vắng lặng nhất trong khu vực biên giới San Diego, và liệu rằng ông có ý định có lập trường cứng rắn hơn để chống lại tình trạng nhập cư bất hợp pháp hay không.

Thông điệp Liên bang

Trong bài diễn văn Thông điệp Liên bang hôm 07/03, Tổng thống Biden đã tránh né những lời chỉ trích về cách ông giải quyết cuộc khủng hoảng biên giới, mà thay vào đó chuyển sang quy trách nhiệm cho Đảng Cộng Hòa vì đã bác bỏ dự luật an ninh biên giới “lưỡng đảng,” mà ông cho rằng sẽ chi trả cho việc tuyển thêm 1,500 nhân viên và đặc vụ, 100 thẩm phán di trú để giải quyết tình trạng tồn đọng của 2 triệu trường hợp đang chờ xem xét, và tuyển thêm 4,300 “nhân viên làm thủ tục tị nạn” để giải quyết các vụ việc trong sáu tháng “thay vì sáu năm.”

Khi Tổng thống Biden tuyên bố rằng dự luật này bao gồm “loạt sửa đổi cứng rắn nhất về an ninh biên giới mà chúng ta từng thấy,” các thành viên Đảng Cộng Hòa đã lầm bầm phản đối, và Tổng thống Biden đáp lại một cách đầy mỉa mai rằng: “Ồ, các vị không nghĩ như vậy sao? Ồ, các vị không thích dự luật mà những người theo khuynh hướng bảo tồn truyền thống đã chụm đầu lại và nói rằng đó là một dự luật tuyệt vời sao? Ôi chao, chết mất thôi. Quá là ngạc nhiên.”

Ông Judd nói bài diễn văn này là “một sự sỉ nhục đối với tất cả những người Mỹ muốn có một biên giới an toàn.”

Ông Judd cho biết, “Ông [Biden] đã có cơ hội để trở thành một người biết hành xử chín chắn trong căn phòng đó và thông báo những gì ông ấy sẽ làm để bảo vệ người Mỹ, nhưng ông ấy đã không làm vậy. Ông ấy hành động như một đứa con nít và chơi trò đổ lỗi.”

Và trái ngược với tuyên bố của Đảng Dân Chủ, ông Judd nói rằng ông Biden không cần sự chấp thuận của Quốc hội mới có thể chấm dứt cuộc khủng hoảng biên giới.

“Luật pháp là có ích vì nó tồn tại ngoài tầm ảnh hưởng của chính phủ, khác với các hành động hành pháp, nhưng ông ấy không cần dùng đến luật pháp mới bảo vệ được biên giới. Hiện tại ông ấy có thẩm quyền.”

Tổng số vụ bắt giữ những người nhập cư bất hợp pháp và không được chấp nhận của Hoa Kỳ trong khoảng thời gian hai năm từ ngày 01/10/2021 đến ngày 30/09/2023 là 5.9 triệu vụ.

Bao gồm cả “những người trốn thoát” — những người mà các nhân viên Tuần tra Biên giới ghi nhận nhưng không bắt được — hơn 9.2 triệu người nhập cư bất hợp pháp đã vào đất nước kể từ khi Tổng thống Biden tuyên thệ nhậm chức.

Theo dữ liệu của CBP, trong bốn tháng đầu năm tài khóa 2024, các quan chức biên giới đã bắt giữ hơn 1.2 triệu người nhập cư bất hợp pháp.